بررسی استعاره های تاویلی مولانا بر پایه جری و تطبیق آیات قرآن
|
|
|
|
|
نویسنده
|
مدیری لیلا ,مالمیر محمدابراهیم
|
منبع
|
فنون ادبي - 1395 - دوره : 8 - شماره : 3 - صفحه:151 -168
|
|
|
چکیده
|
جری و تطبیق، اصطلاحی است برگرفته از روایات که از اصل «وحدت معنایی و تکثر مصداقی» مایه میگیرد و در حقیقت یکی از معانی اصطلاحی تاویل و عبارت است از انطباق و حمل الفاظ و آیات بر مصادیقی غیر از آنچه آیات آنها نازل شده و قضایای خارجیه غیرمحضی که میتواند بر مصادیق، افراد، شرایط و مقتضیات هر زمان قابلتطبیق باشد. دلالت روایات نیز بر جری و تطبیق تمام است و اصل آن را ادله نقلی امضا کرده و عقل و عرف نیز بر آن صحه میگذارد. برای اظهارات اسرار معرفت و انشای درر مکنون دریای محبت، غالباً از استعاره و مجاز استفاده میشود و این دو سبک محور همه روشهای مختلفی هستند که در تاویل قرآن میروند. بنابراین، موضوع مورد بررسی در این مقاله که برای اولینبار صورت میگیرد پاسخ تحلیلی این پرسش است که سبک مولوی در استخدام جری و تطبیق در استعارههای تاویلی قرآنی چگونه است تا از این رهگذر شگردهای تاویلی مولوی در خصوص تاویلات مبتنی بر وحدت معنایی و تکثر مصداقی در خلق استعارههای تاویلی مورد بحث قرار گیرد. لذا در این رهگذر از شواهد دیوان شمس و مثنوی استفاده شده و در موارد ممکن به بیان جنبههای تشبیه روایی، تشبیه، استعاره یا تمثیل قرآنی، تاویل تطبیقی و استعاره ادبی آنها پرداخته شده است. چکیده جری و تطبیق، اصطلاحی است برگرفته از روایات که از اصل آبشخور «وحدت معنایی و تکثر مصداقی» مایه میگیرد و در حقیقت یکی از معانی اصطلاحی تاویل و عبارت است از انطباق و حمل الفاظ و آیات بر مصادیقی غیر از آنچه که آیات دربارهی آنها نازل شده و جزء قضایای خارجیه غیر محضی قرار میگیرد که میتواند بر مصادیق، افراد، شرایط و مقتضیات هر زمان قابل تطبیق باشد. نتیجه آنکه دلالت روایات نیز بر جری و تطبیق تمام است و اصل آن را ادله نقلی امضا کرده و عقل و عرف نیز بر آن صحه میگذارد. از دیگر سو برای اظهارات اسرار معرفت و انشای درر مکنون دریای محبت، غالباً از استعاره و مجاز استفاده میشود و این دو سبک محور همهی روشهای مختلفی هستند که در تاویل قرآن بهکار میروند. بنابراین موضوع مورد بررسی در این مقاله که برای اولینبار صورت میگیرد پاسخ تحلیلی این پرسش است که سبک مولوی در استخدام جری و تطبیق در استعارههای تاویلی قرآنی چگونه است تا از این رهگذر شگردهای تاویلی مولوی در خصوص تاویلات مبتنی بر وحدت معنایی و تکثر مصداقی در خلق استعارههای تاویلی مورد بحث قرار گیرد. لذا در این رهگذر از شواهد دیوان شمس و مثنوی استفاده شده و در موارد ممکن به بیان جنبههای تشبیه روایی، تشبیه، استعاره یا تمثیل قرآنی، تاویل تطبیقی و استعاره ادبی آنها پرداخته شده است. کلید واژهها: تاویل، استعاره تاویلی، جری و تطبیق، دیوان شمس، مثنوی،
|
کلیدواژه
|
تاویل، استعاره تاویلی، جری وتطبیق، دیوان شمس، مثنوی
|
آدرس
|
دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک, ایران, دانشگاه رازی, گروه زبان و ادبیات فارسی, ایران
|
پست الکترونیکی
|
dr_maalmir@yahoo.com
|
|
|
|
|