کارکرد ممیز خاص در صفت شمارشی مرکب؛ ویژگی ممتاز سبک بیدل

بیدل دهلوی بزرگترین شاعر فارسی‌گوی هند است که دشواری و دیریابی را از مشخّصات اصلی سبک او به حساب آورده‌اند. از جمله بحث‌های تخصصی پیرامون سبک بیدل و دشواری‌های کلام او، پاره‌ای توجّهات نحوی اوست که کمتر مورد بررسی محقّقان شعرش قرار گرفته است. یکی از مسائل نحوی و دستوری در زبان شاعر، کاربرد فراوان صفت شمارشی مرکب و ممیز خاص به گونه‌ای ویژه و منحصرد به فرد است که آن را به مشخصه ممتاز و برجسته سبک بیدل تبدیل می‌کند. نگارندگان در این جُستار به بررسی انواع شیوه‌های به کارگیری صفت شمارشی مرکب در دیوان شعر بیدل با تکیه بر تمامی موارد موجود در دیوان او پرداخته‌اند که در نهایت منتج به این امور گردید: کاربرد صفات شمارشی مرکب و ممیز خاص به عنوان ویژگی سبکی، به سبب کثرت، تنوّع و چگونگی استعمال، در نوع خود کم نظیر و مختص بیدل دهلوی است؛ میان ممیز و معدود در شعر بیدل رابطه محکم و استواری از لحاظ معنایی حاکم است؛ ممیزها گاه به جای ابهام زدایی، بر ابهام کلام می‌افزایند؛ ممیزهای تصویری و خیال انگیز، بیشترین کاربرد را در شعر بیدل داراست؛ ممیزهای مادی با معدودهای انتزاعی بیشترین بسآمد را از میان دیگر تقسیمات در شعر بیدل به خود اختصاص داده‌ است و دست آخر اینکه صفت‌های شمارشی در ترکیب صفت شمارشی مرکب + معدود، اعدادی محدودند به طوری که از اعداد یک، دو، یک دو، نه، صد و هزار تجاوز نمی‌کنند.

Application of specific classifiers in the compound numerical adjectives; Bidel’s stylistic feature

Abstract  Bidel Dehlavi is the greatest Persian poet of India that difficulty is the main characteristic of his style. Technical discussions about Bidel’s style and his word difficulties, demands more attention to some syntactic cases that have been remained unnoticed. One of the poet's way of speaking is frequently using of compound numerical adjectives and specific classifiers in a specific and unique way. One of his specific methods to display and offer different concepts to the reader's mind is the use of certain words in place of numericalclassifiers, which is new and by breaking norms of language, makes the reader surprised and gives him pleasure. So, understanding his ways of using compound numerical adjectives and specific classifiers demands some researches as follows:   1) Survey of classifiers in terms of imagery   2) Survey of classifiers on the basis of meaning making   3) Survey of classifiers on the basis of ambiguity making   4) Survey of classifiers in the point view of concretion or abstraction   When it comes the classifier to be material and tangible and on the other hand, the numeri be abstract, the role of classifier will become more prominent.   According to what we found on this research, it turns out the structure of firstly “concrete classifier + abstract computed noun” and then “concrete classifier + abstract computed noun” with the most frequency, are in the best position in Bidel’s poem. In general, the basic principles of Bidel’s style are as follows:   (1) The diversity and plurality of application of specific classifiers in compound numerical adjectives.   (2) Deviating from the norms of conventional languages, presented in a new and innovative way.   (3) The relationship and cohesion between classifier and computed noun.   (4) Being strong and prominent in image making.   (5) Being strong and prominent in meaning making   (6) Creating ambiguity and increasing the complexity of the word.   (7) Having a metaphoric role to express the diversity or lack of things   (8) According to Shafi'ee kadkani’s classification and on the basis of all available evidences in Bidel’s Divan, the compound (x + material classifiers + abstract computed noun), by 148 out of 314 cases, is the most. Therefore, Bidel has used of the best kind of compound numerical adjectives and numeri in his poem.