معرفی و بررسی ویژگی‌ های زبانی مثنوی شکر باغ ناطق نیلی

شکرباغ یکی از دو اثر موجود سیدرضابخش موسوی (ناطق نیلی)، بالغ بر سه هزار بیت و در وزن خسرو و شیرین نظامی و یوسف و زلیخای جامی است. موضوع اصلی این مثنوی، ماجرای عشقی میان شاعر و بانویی به نام «نساگل» است؛ اما موضوعاتی دیگر ازقبیل حمد، نعت، منقبت، مدح، شکوائیه، وصف، عشق، نصیحت حاکِم و مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی حاکم بر جامعه در این منظومه بازتاب یافته و با عناصر متنوع بلاغی نیز آراسته ‌شده‌ است؛ البته از نگاه ویژگی‌های زبانی، که این مقاله به آن هدف ترتیب داده شده ‌است، نیز تامل‌ برانگیز است؛ تفاوت‌هایی در ترکیب‌ سازی و برجسته‌سازی‌هایی در سطح واژگان دیده می‌شود که چه ازلحاظ ترکیب و چه ازنظر معنا با آنچه در لغت‌نامه‌ها ثبت شده است، متفاوت می‌نماید؛ این تفاوت‌ها تنها در بعضی اوقات ویژگی گویشی دارد؛ همچنین در این اثر، حذف و جابه‌جایی اجزای جمله و فعل‌های مرکب دیده می‌شود؛ ازسوی دیگر، در برخی ابیات سکتة وزنی و قافیه معیوب دیده می‌شود که گاهی به ‌سبب ویژگی سبکی و زبانی شاعر و توجه او به صنعت‌پردازی است و گاهی به‌علت تنگنای وزن و گاهی نیز برخاسته از بی‌دقتی نسخه‌بردار است.

analyzing the linguistic features of masnavi shekarbagh by nateq nili

shekarbagh, one of the two existing writings of seyyed reza bakhsh mousavi (natiq nili), is composed of more than three thousand verses. in terms of the meter, it is similar to nizami’s khosrow and shirin and jami’s yusuf and zulikhai. the main subject of this masnavi is the romantic relationship between the poet and a lady named nesagol. besides this, other topics such as eulogy, praise, complaint, love, giving advice to the ruler, and social, cultural, and political issues dominant in the society are reflected throughout the poem and adorned with rhetorical elements. this study aims to investigate the linguistic features of shekarbagh. there are differences in collocation-making and highlighting at the vocabulary level, which is different both in terms of combination and in terms of meaning from what is recorded in dictionaries. in some cases, the differences have dialect characteristics; moreover, the deletion and transfer of sentence components and compound verbs have fluctuations. on the other hand, in some verses, heavy caesuras and defective rhymes can be seen. this is the characteristic of the poet’s style and language resulting from his attention to images, sometimes it is due to the poet’s disability to provide sound meter, and in some cases, it is due to the carelessness of the scribes.