نماد، گستره و کارکردهای آن در سروده‌های اجتماعی اعتراضی اسماعیل شاهرودی

اسماعیل شاهرودی از شاعران توانمند و جامعه‌مدار شعر نو فارسی است که شعرش در بسیاری اوقات رنگ سمبولیسم اجتماعی به خود می‌گیرد. شاعری انسان‌گرا که آثارش سرشار از شور و هیجان جامعه و سیاست و مبارزه و عاطفه‌ انسانی است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با هدف بررسی و تحلیل شعر اسماعیل شاهرودی ازنظر حضور کیفیت نمادها و نقش بلاغی و هنری آنها در تعلیق معنا، چندلایگی معنایی و تبیین مسائل و موضوعات اجتماعی و انتقادی به انجام رسیده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد کاربرد تصاویر نمادین در شعر و اندیشه‌ اسماعیل شاهرودی، راهی برای بیان و طرح موضوعات و مضامینی است که نمی‌توانسته است آنها را به‌صورت مستقیم و آشکارا بیان کند؛ نیز مسیری برای ورود به طرح مسائل و بیان دردهایی است که جامعه و فضای استبدادی، اجازه‌ نزدیک‌شدن به آنها را نمی‌داده است. شاهرودی رویکرد نمادگرایانه را دریچه‌ای برای نگریستن عمیق و انسانی به مسائل اجتماعی و سیاسی، طرح و تبیین آنها و شورشگری، اعتراض و فریاد علیه ناملایمات و نابسامانی‌ها می‌داند. او از همه‌ انواع نماد ازجمله نمادهای ادبی، طبیعی، تاریخی و... بهره برده و آنها را به‌زیبایی و آگاهانه در خدمت طرح مسائل اجتماعی و سیاسی قرار داده است. همچنین شاهرودی با وجود استفاده از نمادهای مرسوم و متداول در بسیاری اوقات برای بیان اندیشه‌های انتقادی و اعتراضی خود، به نوآوری در خلق نماد نیز دست یازیده است.

symbols, scopes, and functions of ismail shahroudi’s social-protest poems

ismail shahroudi is one of the capable and community-oriented poets of new persian poetry. his poetry often takes on the color of social symbolism. he is a humanist poet whose works are full of passion and social excitement, politics, struggle, and human emotions. the purpose of this research, was analysis of ismail shahroudi’s poetry in terms of the qualities of symbols and their rhetorical and artistic roles in suspending meaning, providing semantic multiplicity, and explaining social and critical issues through a descriptive-analytical method. the research results showed that the use of symbolic images in his poetry based on his thoughts was a way to express and propose the topics and themes that he could not represent directly and clearly. it was a way to enter the problems and demonstrate the pains that the atmosphere of the society and authoritarians did not allow to approach. shahroudi considered the symbolic approach as a window to seriously and humanely look at social and political issues, plan and explain them, and rebel, protest, and shout against adversity and disorder. he used all kinds of symbols like literary, natural, and historical symbols, etc. he also put them beautifully and consciously at the service of social and political issues. despite the conventional usage of symbols in many cases to express his critical and protesting thoughts, shahroudi achieved innovation in creating symbols.introductionsocial poetry is regarded as one of the most important and penetrating ways of expressing ideas and a person’s inner desires. by thinking about and tending to soulful social elements, it prepares the ground for its presence in the society by this means, it is guided from selfishness towards the pure source of love and altruism, which provides an escape from the society and the desire for autocracy that destroys one’s human personality and falls to the lowest point of existence. shahroudi considers the symbolic approach as a different point of view to look deeply and humanely at social and political issues, expressing them, and rebel, protest, and shout against adversity and disorder. he has used all kinds of symbols like literary, natural, and historical symbols, etc.