رخساره‌های سنگی، پیوستگی رسوبی و ترکیب رسوبات در رودخانه صدخرو (غرب سبزوار)

رودخانه صدخرو در شمال روستایی به همین نام و در غرب سبزوار از حوزه آبریزی به مساحت 321/66 کیلومتر مربع منشا می‌گیرد و با طی مسافت 5/16 کیلومتر به دشت می‌رسد. این رودخانه از نوع بریده بریده و با بار بستر گراولی است. انواع رخساره‌های موجود از گراول ماتریکس پشتیبان (gmm)، گراول دانه پشتیبان (gcm)، ماسه توده‌ای (sm)، ماسه با طبقه‌بندی مورب مسطح (sp)، ماسه با طبقه‌بندی مورب عدسی (st)، گل لامیناسیون دار (fl) و گل توده‌ای (fm) تشکیل شده است. رخساره‌های موجود در چهار عنصر ساختاری کانال (ch)، جریان گراویته‌ای (sg)، بار گراولی و اشکال لایه‌ای (gb) و رسوبات ریز خارج از کانال (ff) شکل گرفته‌اند. به منظور بررسی تغییرات اندازه ذرات و عوامل موثر در ریزشوندگی در این رودخانه تعداد 54 نمونه رسوب از کانال اصلی رودخانه برداشت، آنالیز و براساس آن پیوستگی رسوبی به سمت پایین‌دست تشخیص داده شد. این پیوستگی نشان می‌دهد که عواملی مانند شاخه‌های فرعی، افزایش شیب بستر، نمایان شدن سنگ بستر، تغییر در سنگ‌شناسی واحدهای زمین‌شناسی و فعالیت‌های تکتونیکی همچون وجود گسل در مسیر رودخانه نتوانسته‌اند نقش مهمی در ایجاد ناپیوستگی در این رودخانه داشته باشند. در این حوزه در مقایسه با سایش، جورشدگی هیدرولیکی نقش موثرتری در ریزشوندگی اندازه ذرات این پیوستگی رسوبی دارد. محاسبه پارامترهای اندازه ذرات نشان می‌دهد که رسوبات رودخانه مورد مطالعه عمدتاً دارای جورشدگی بد و بسیار بد، کج‌شدگی مثبت و کشیدگی پهن تا کشیده می‌باشد. درصد گراول، ماسه و گل در هر نمونه محاسبه و رسوبات نام‌گذاری شدند. به منظور بررسی جنس رسوبات و نقش لیتولوژی‌های اطراف در تولید رسوبات این حوزه آبریز، تعداد20 مقطع نازک و نیز 10 مقطع صیقلی نازک برای شناسایی کانی‌های اپک، از رسوبات این رودخانه از بالادست به سمت پایین دست تهیه گردید و سپس در آزمایشگاه توسط میکروسکوپ مورد بررسی قرار گرفتند و مشخص شد بیشتر کانی‌های سازنده این رسوبات مربوط به سنگ‌های افیولیتی و سایر خرده‌ها حاصل از سنگ‌های رسوبی می‌باشد.