مکانیزم تشکیل، محیط رسوبی و دیاژنز آنکوییدهای سازند جمال (پرمین پسین)در ناحیه بجستان، خراسان رضوی

بر اساس مطالعات صحرایی و پتروگرافی سه لایه غنی از آنکویید در سازند جمال که در شمال بجستان (جنوب غرب استان خراسان رضوی) رخنمون دارد، شناسایی شده است. در این مطالعه انواع آنکوییدها، میکروفاسیس و دیاژنز لایه‌های غنی از آنکویید بررسی شده است. بر اساس شواهد پتروگرافی آنکوییدهای مورد مطالعه اغلب کروی تا بیضوی با هسته‌هایی از جنس بیوکلاست و اینتراکلاست هستند لامینه‌های پوششی آنها از نوع میکریتی و اسپاریتی هستند که بطور هم مرکز در اطراف هسته‌ها توسعه یافته‌اند. لایه‌های غنی از آنکویید سازند جمال متعلق به سه ریز رخساره مادستون- وکستون آنکوییدی با لامیناسیون افقی، پکستون آنکوییدی با لایه‌بندی افقی و گرینستون آنکوییدی با لایه‌بندی مورب هستند که به ترتیب در سه محیط سابتایدال کم انرژی، لاگون و سدی نهشته شده‌اند. فرآیندهای دیاژنزی که آنکوییدهای سازند جمال را تحت تاثیر قرار داده‌اند عبارتند از فشردگی، نیومورفیسم، دولومیتی شدن و شکستگی و پر شدگی رگه‌ها که در سه محیط دیاژنتیکی ایوژنز، مزوژنز و تلوژنز رخ داده‌اند. در تشکیل آنکوییدهای سازند جمال رشد میکروبی تاثیر داشته است بطوری که اشکال مشبک و نامنظم در اطراف هسته آنکوییدها توسط میکروسکوپ الکترونی مشاهده می‌شود که نشان دهنده نقش فعالیت‌های میکروبی در تشکیل این آنکوییدها است. در زمان پرمین ایران مرکزی در نزدیکی خط استوا قرار داشته به طوری که در چنین شرایط آب و هوایی حاره‌ای و پایین بودن سطح آب دریاها در مقیاس جهانی شرایط برای تشکیل آنکوییدها مهیا بوده است. زیرا در این شرایط نرخ رسوب‌گذاری کربنات‌ها پایین بوده است و فعالیت‌های میکروبیالی باعث تشکیل آنکوییدها در این زمان شده است.