بررسی نقش ساختارهای پی‎‍سنگی در کنترل خصوصیات رخساره‌ای، مدل رسوب‌گذاری و تحولات دیاژنزی سازند سروک در نواحی شرقی و غربی خلیج‌فارس

سازند سروک‌ یکی از مهم‎‍ترین مخازن هیدروکربوری ایران، تحت شرایط فعال زمین‎‍ساختی در نواحی مختلف زاگرس، از‌جمله خلیج‌فارس نهشته شده و تکامل یافته است. مطالعۀ حاضر به‌دنبال بررسی آثار ناشی از فعالیت‎‍های زمین‎‍ساختی بر خصوصیات رخساره‎‍ای و تاریخچۀ تحولات دیاژنزی سازند سروک در نواحی شرقی و غربی خلیج‌فارس بوده است. نتایج مطالعات رخساره‎‍ای حاکی از نهشته‌شدن سازند سروک در یک پلاتفرم کربناتۀ نوع رمپ است. در بخش شرقی خلیج‌فارس، رخساره‎‍های رسوبی عضو میشریف (سروک بالایی) اساساً در بخش‎‍های درونی پلاتفرم (لاگون، شول، واریزه‎‍های ریفی) و رخساره‎‍های عضو خاتیا (سروک پایینی) عمدتاً در بخش‎‍های عمیق و بیرونی پلاتفرم (رمپ بیرونی) نهشته شده‎‍اند. در بخش غربی خلیج‌فارس، سازند سروک طیفی از رخساره‎‍های کم‌عمق تا عمیق را در بر می‌گیرد که فراوانی رخساره‎‍های دریای باز (رمپ میانی و رمپ بیرونی) بسیار چشمگیرترند. دو سکانس رسوبی رده‌پایین (رده‌چهارم) و یک سکانس رسوبی رده‌بالا (رده‌سوم) در این سازند شناسایی شده‎‍اند که انطباق بالایی را با دیگر نواحی زاگرس و صفحۀ عربی نشان می‎‍دهند. آثار دیاژنزی مرتبط با یک سطح رخنمون‌یافتگی قدیمه در بالاترین بخش سازند سروک، در هر دو ناحیۀ شرقی و غربی خلیج‌فارس مشاهده شده‎‍اند. انحلال جوی، گسترش افق‎‍های پیزوئیدی و آغشتگی به اکسیدهای آهن، از‌جمله مهم‎‍ترین فرآیندهای دیاژنزی مرتبط با این سطوح رخنمون‌یافتگی دیرینه‌اند. ضخامت سازند سروک تغییرات درخور توجهی را در بخش‎‍های مختلف خلیج‌فارس نشان می‎‍دهد. همچنین رخساره‎‍های رسوبی این سازند نیز‌ تغییرات جانبی درخور توجهی در ناحیۀ‌ مطالعه‌شده دارند. تاثیرپذیری ضخامت و تغییرات ماهیت رخساره‎‍های رسوبی سازند سروک در ارتباط با ساختارهای پی‎‍سنگی، حاکی از فعالیت آنها در زمان نهشت‌ این سازند در خلیج‌فارس‌اند و این وقایع بالاآمدگی زمین‌ساختی، اثر زیادی بر روند تاریخچۀ تدفین سازند سروک گذاشته‎‍اند. برآیند این خصوصیات رخساره‎‍ای و دیاژنزی در‌نهایت، کیفیت مخزنی سازند سروک را در نواحی‌ مطالعه‌شده تحت تاثیر قرار داده است.

investigating the role of basement structures in controlling facies characteristics, depositional models, and diagenetic alterations of the sarvak formation in the eastern and western regions of the persian gulf

abstractthe sarvak formation, as one of iran’s most important hydrocarbon reservoirs, has been deposited and evolved under active tectonic conditions in various regions of the zagros, including the persian gulf. the present study aims to investigate the effects of tectonic activities on the facies characteristics and diagenetic history of the sarvak formation in the eastern and western regions of the persian gulf. facies analysis results indicate the deposition of the sarvak formation on a carbonate platform of ramp type. in the eastern part of the persian gulf, sedimentary facies of the mishrif member (upper sarvak) are predominantly deposited in inner platform areas (lagoon, shoal, reef deposits), while facies of the khatiyah member (lower sarvak) are mainly found in deep and outer platform areas (outer ramp). in the western part of the persian gulf, the sarvak formation encompasses a spectrum of shallow to deep-water facies, with open marine facies (middle and outer ramp) being notably more abundant. two lower-order sequences (fourth-order) and one higher-order sequence (third-order) have been identified in this formation, indicating a high correlation with other areas of the zagros and the arabian plate.