تکامل زیستی پلتفرم کربناتۀ سازند تله‌زنگ در منطقۀ کرمانشاه

در پژوهش حاضر تکامل زیستی پلتفرم کربناتۀ سازند تله‌زنگ به سن پالئوسن در ناحیۀ کرمانشاه با تمرکز بر اجزای فسیلی (نظیر جلبک‌ها، مرجان‌ها و فرامینیفرهای بنتیک) در دو مرحله (بازۀ زمانی) بررسی شده است. بدین منظور دو برش چینه‌شناسی مناسب از این سازند، یکی در جنوب (برش کبوتربالا) و دیگری در جنوب غرب (برش باریکه) کرمانشاه، انتخاب، نمونه‌برداری و مطالعه شد. برای دستیابی به دیدی وسیع‌تر، نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش با دیگر بخش‌های حوضۀ تتیس در سرتاسر دنیا نیز مقایسه شد. محیط رسوبی نهشته‌های بررسی‌شده از سازند تله‌زنگ، یک رمپ کربناته است که به دلیل نبود ساختارهای ریفی گسترده و پیوسته، احتمالاً به‌صورت یک رمپ کربناته کم‌شیب است. شیب این پلتفرم کربناته از بخش‌های شمال غرب (برش باریکه) به سمت جنوب شرق (برش کبوتربالا) افزایش می‌یابد. در برش‌های بررسی‌شده، چهار رخسارۀ زیستی شناسایی شد که به ترتیب عبارت‌اند از: رخسارۀ زیستی جلبک سبز، رخسارۀ زیستی مرجانی، رخسارۀ زیستی جلبک سبز و فرامینیفر بنتیک و درنهایت رخسارۀ زیستی فرامینیفر بنتیک و جلبک سبز. در بخش‌های پایینی سازند تله‌زنگ، حضور رخساره‌های جلبکی و مرجانی (ریف‌های وصله‌ای) بیان‌کننده نخستین مرحله از تکامل زیستی کربنات‌های این سازند است. نظیر چنین رخساره‌هایی در توالی‌های پالئوسن دیگر مناطق تتیس نیز شناسایی شده است. در طول زمان و در بخش‌های بالایی سازند تله‌زنگ، مرجان‌ها حذف می‌شود و فراوانی جلبک‌های سبز به‌شدت کاهش می‌یابد که با حضور فرامینیفرهای بنتیک همراه با مقادیر کم جلبک‌های سبز، دومین مرحله از تکامل زیستی پلتفرم کربناته سازند تله‌زنگ در منطقۀ کرمانشاه شکل می‌گیرد. در منطقۀ کرمانشاه و در برش‌های مطالعه‌شده، در زمان ائوسن پیشین، درنتیجه پس‌روی آب دریا، تشکیل کربنات‌های سازند تله‌زنگ به‌طور کامل متوقف و رسوبات تخریبی قرمزرنگ سازند کشکان جایگزین کربنات‌های سازند تله‌زنگ می‌شود؛ هرچند تشکیل کربنات‌های این سازند در دیگر مناطق حوضۀ رسوبی زاگرس (استان لرستان) تا ائوسن میانی ادامه می‌یابد.