رسوب‌شناسی و ژئوشیمی توفا و ارتباط آنها با هیدروشیمی چشمه‌ها به همراه مثالی از توفای آبگرم کلات شرق حوضه کپه داغ

رسوبات توفا کربنات های غیردریایی حاصل از چشمه های آب شیرین با عمق کم، درجه حرارت کم تا سرد و وضعیت جریانی عمدتاً کم‌انرژی و توفاهای ناحیه آبگرم یکی از نمونه های تیپیک این گونه رسوبات هستند. مطالعات صحرایی و میکروسکوپی به شناسایی هفت رخساره سنگی آتوکتونوس و آلوکتونوس منجر شده است. حضور پوشش های تقریباً متراکم گیاهی در حاشیه مسیر آب، افزایش مصرف گاز دی اکسید کربن محلول در آب و فراهم‌شدن وضعیت شیمیایی در اثر تلاطم، از عوامل موثر در ته نشست توفاها بوده است. براساس غلظت یون های محلول، تیپ آب چشمه‌های منطقه آبگرم از نوع ca- mg -hco3 تشخیص داده شده است و باتوجه‌به نسبت های یونی آب های این منطقه با منشا اولیه جوی از سنگ آهک های دولومیتی و تبخیری های سازندهای مزدوران و شوریجه تاثیر پذیرفته‌اند. غلظت زیاد این یون‌ها به به دام‌افتادن رسوبات کربناته در بین رشته های جلبکی منجر شده که یکی از انواع ته نشست های فعال و درحال‌تشکیل توفا در ناحیه مدنظر است. حضور گونه های فسیلی گاستروپود وضعیت آب‌وهوایی مرطوب در زمان تشکیل این رسوبات را نشان می‌دهد؛ به‌طوری‌که در دوره های بعدی، کاهش بارندگی و افزایش دما و تبخیر، به مرگ دوگونه گاستروپود melanopsis praemorsa) و galbatruncatula) در این منطقه منجر شده است. آنالیز ایزوتوپ های اکسیژن و کربن نیز تاثیر آب های جوی و سنگ‌های کربناته حاوی آب سازند مزدوران را در ترکیب ایزوتوپی توفاهای ناحیه آبگرم تایید می کند.

Sedimentology and geochemistry of tufa and their relation to hydrochemistry of springs: An example of Abgarm Tufa of Kalat east of Kopet Dagh basin

Tufa is the non marine carbonates that formed from cold to low temperature freshwater at low depth and low energy flow conditions. Abgarm’s tufa is a typical kind of these deposits. Field and microscopic studies led to recognize of seven allochthonous and autochthonous lithofacies. The presence of dense plant covering river margins, increasing use of dissolve CO2 in water and providing chemical conditions due to turbulence are factors that are important in the formation of tufa. Based on concentrations of dissolved ions, the type of Abgarm water is Ca Mg HCO3. Based on ions ratio, the water with primary meteoric origin is affected by passing through dolomitic limestone and evaporite of the Mozduran and Shurijeh formations. The high concentrations of these ions caused the carbonate to be trapped between algae filamentous and formed a kind of active tufa. The presence of gastropod species show a dominance wet climatic conditions when these deposits formed. At the next step, decreasing rainfall and increasing temperature and evaporation, caused the death of two gastropods species (Melanopsis praemorsa and Galba truncatula) in the studied area. Isotopic analysis of oxygen and carbon show the effects of meteoric waters and Mozduran aquifer limestone formation in isotopic compositions of tufa in Abgarm area.