اثر همزیستی قارچ میکوریزای آربوسکولار بر برخی از خصوصیات زراعی بزرک (linum ussitatissimum l.) تحت شرایط تنش خشکی در منطقه شهرکرد

سابقه و هدف: یکی از مهمترین عوامل محدود کننده رشد گیاهان زراعی مناطق خشک و نیمهخشک، کمبود آباست. قارچهای میکوریزایی یکی از مهمترین ریز جانداران محیط ریشه محسوب میشوند. اثرات این قارچها ازطریق ایجاد تغییرات روی برخی از خصوصیات ریشه و جذب عناصر غذایی در گیاهان میزبان در شرایط تنشخشکی اعمال میشود. با وجود این، همزیستی قارچهای میکوریزایی با گیاه بزرک هنوز مورد بررسی و مطالعهقرار نگرفته است. از اینرو، این آزمایش به منظور بررسی اثر همزیستی قارچ میکوریزای آربوسکولار در شرایطتنش خشکی بر برخی خصوصیات کیفی و جذب عناصر غذایی توسط بزرک انجام شد.مواد و روشها: این آزمایش در سال زراعی 1032 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد،بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشیشامل چهار سطح آبیاری: 133 )بدون تنش(، 55 )تنش ملایم(، 53 )تنش متوسط( و 25 )تنش شدید( درصد نیازآبی گیاه، بهعنوان عامل اصلی و تلقیح بذر گیاه بزرک با دو میکوریزا در سه سطح شامل glomus intraradicesو glomus mosseae و یک تیمار بدون تلقیح میکوریزا بهعنوان عامل فرعی، منظور گردید. صفات اندازهگیری شده شامل درصد و عملکرد روغن، میزان پرولین برگ، غلظت و جذب عناصر فسفر، پتاسیم و کلسیم در اندامهوایی، غلظت و جذب گوگرد در دانه بودند.یافتهها: بر اساس نتایج آزمایش، تنش خشکی بر تمام صفات بهجز جذب پتاسیم و کلسیم معنیدار شد. تنشخشکی باعث کاهش درصد و عملکرد روغن، غلظت و جذب عناصر فسفر و گوگرد شد، ولی میزان پرولین،غلظت پتاسیم و کلسیم را افزایش داد. میکوریزا باعث افزایش معنیدار صفات مورد بررسی گردید. اثر متقابلمیکوریزا و تنش خشکی به غیر از پرولین، غلظت و جذب گوگرد، بر سایر صفات مورد بررسی معنیدار بود.نتایج تجزیه رگرسیونی در صفات درصد روغن، عملکرد روغن، غلظت فسفر، جذب فسفر، غلظت پتاسیم وغلظت کلسیم رابطه رگرسیونی معنیداری را نشان داد و این رابطه بهصورت خطی و یا درجه دو بود.نتیجهگیری: بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش همزیستی بزرک با قارچهای میکوریزا آربوسکولار توانستموجب افزایش صفات مورد بررسی در شرایط تنش خشکی گردد. کاربرد هر دو گونه قارچ تاثیر بیشتری نسبتبه عدم کاربرد روی کلیه صفات اندازهگیری نشان داد. تاثیر کاربرد هر دو گونه قارچ glomus intraradices وglomus mosseae تقریباً یکسان بود.