پاسخ تولید و کیفیت گیاه خرفه (portulac aoleracea) به منابع مختلف کودهای آلی و شیمیایی

سابقه و هدف: اگر چه کودهای شیمیایی در کوتاه مدت می‎تواند موجب افزایش عملکرد سبزی‎ها در واحد سطح گردد، ولی باید در هر فصل کشت دوباره تجدید شوند که این روند باعث افزایش تجمع نیترات در اندام هوایی سبزی‎ها، آبشویی نیتروژن و آلودگی منابع آبی، از بین رفتن ریزجانداران و حشرات مفید و کاهش حاصل‎خیزی خاک خواهد شد و به مرور زمان موجب کاهش عملکرد و کیفیت در سبزی‎ها می‎شود. بنابراین هدف از این آزمایش جلوگیری از اثرات نامطلوب کودهای شیمیایی و بهبود کیفیت در سبزی‎ها بود. مواد و روش‌ها: آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی در سال 1393 اجرا شد. تیمارهای مختلف کودی شامل f0: شاهد (عدم مصرف کود)؛ f1: کود مرغی بر اساس نیاز نیتروژن گیاه؛ f2: کود مرغی بر اساس نیاز فسفر گیاه؛ f3: کود گاوی بر اساس نیاز نیتروژن گیاه؛ f4: کود گاوی بر اساس نیاز فسفر گیاه؛ f5: کود شیمیایی معادل f1؛ f6: کود شیمیایی معادل f2؛ f7: کود شیمیایی معادل f3؛ f8: کود شیمیایی معادل f4 بودند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که میزان نیترات تیمارهای کود مرغی و کود گاوی به‎طور معنی‎داری کمتر از تیمارهای کود شیمیایی بود. بیشترین میزان نیترات در برداشت اول به تیمار f7 با میانگین 77/98 ‎میلی‎گرم بر کیلوگرم و در برداشت دوم به تیمارهای f5 و f7 (به‌ترتیب با میانگین 37/117 و 47/115 ‎میلی‎گرم بر کیلوگرم) اختصاص داشت. در برداشت اول، تیمارهای f1 و f2 دارای بیشترین کیفیت ظاهری بودند. اما در برداشت دوم، کیفیت ظاهری تیمارهای f2 و f5 افزایش معنی‎داری نسبت به دیگر تیمارها نشان دادند. در برداشت اول، میزان رطوبت در تیمارهای f2و f5 با تیمارهای f3، f4 و f8 اختلاف معنی‎داری نشان نداد، برای برداشت دوم میزان رطوبت تیمار f3 علاوه ‌‌بر تیمارهای کود آلی با تیمار شیمیایی f6 و تیمار شاهد تفاوت معنی‎داری نشان نداد. ضرایب همبستگی نشان داد که بین نیترات و کیفیت ظاهری سبزی رابطه‎ای مثبت و معنی‎دار (05/0p < ، *38/0 =r) وجود داشت. ولی میزان رطوبت با نیترات رابطه‎ای منفی و معنی‎داری (01/0p < ، **53/0- =r) را نشان داد. در برداشت اول، قند محلول تیمارهایf5 و f7 به‎طور معنی‎داری کمتر از تیمار شاهد بود. بیشترین وزن تر اندام هوایی در برداشت اول و دوم (به‌ترتیب با میانگین 3124 و 5528 گرم بر مترمربع) به تیمار f2 اختصاص داشت.نتیجه‎گیری: به‎طور کلی که تامین کود از منبع آلی (کود مرغی و کود گاوی) منجربه افزایش کیفیت و سلامت محصول خرفه می‎شود.