ارزیابی سلامت سامانه‏های زراعی تحت کشت گندم در حوزه قره‏سو (شهرستان گرگان) براساس تنوع علف‌هرز، عملکرد و میزان مصرف آفت‏کش‏ها

به‌منظور بررسی سلامت سامانه‏های تحت کشت گندم در بخشی از حوزه قره‏سو استان گلستان، مطالعه‏ای در 79 مزرعه از 8 منطقه روستایی در بهار سال 1389 صورت گرفت. در این مطالعه با استفاده از روش کادراندازی، تعداد و نوع علف هرز به تفکیک جنس و گونه ثبت شد و اطلاعات مدیریتی هر مزرعه با استفاده از پرسش‏نامه تهیه شد. در این پژوهش از تعداد گونه‏ها به‌عنوان غنای گونه‏ای و شاخص‏های تنوع زیستی شانن- واینر، سیمپسون و عکس سیمپسون برای اندازه‏گیری تنوع زیستی علف‏های هرز استفاده شد. نقشه مزارع گندم محدوده با استفاده از سنجش از دور به‌دست آمد. لایه‏های شیب و جهت شیب با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی زمین تهیه و طبقه‏بندی شدند. سپس لایه‏های اقلیمی، تنوع زیستی و عملکرد با مدل‏های رگرسیونی چندگانه تهیه و طبقه‏بندی شدند. مناطق با عملکرد بالاتر و شاخص‏های تنوع پایین‏تر از میانگین، به‌عنوان مناطق دارای سلامت تلقی شدند. همچنین مزارعی که مصرف آفت‏کش‏ها در آن‏ها کم‌تر از میانگین مصرف استان گلستان (45/1 لیتر در هکتار) بود، به‌عنوان مزارع سالم در نظر گرفته شدند. با استفاده از روش داده‏کاوی، تاثیر عوامل مدیریتی بر شاخص‏های تنوع زیستی علف هرز و عملکرد مزارع نمونه‏برداری شده مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج به‌دست آمده، تنها 44 درصد (2064 هکتار) از سطح زیر کشت منطقه مورد مطالعه و فقط 11 درصد (7 مزرعه) از مزارع نمونه‏برداری شده از نظر میزان عملکرد، تنوع زیستی علف‌هرز و مصرف آفت‏کش‏ها دارای سلامت بودند.