بررسی برخی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک کلزا در مراحل مختلف نموی در شرایط تنش غرقابی

این پژوهش به‌منظور بررسی اثر تنش غرقابی بر برخی صفات ریخت شناسی و فیزیولوژیک کلزا(l. brassica napus) در مراحل مختلف نموی، رقم هایولا 401، به‌صورت گلدانی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل، در سه تکرار در سال 1390-1389 انجام شد. فاکتور های آزمایش شامل مراحل نموی (گیاهچه ای، ساقه رفتن، گلدهی و پر شدن دانه) و مدت اعمال تنش غرقابی (0، 3، 6 و 9 روز) بود. در این آزمایش، صفات سطح برگ، وزن خشک برگ، ارتفاع و وزن خشک ساقه، حجم ریشه، وزن خشک ریشه، فلورسانس کلروفیل، غلظت کلروفیل و عملکرد دانه اندازه گیری شد. برای کمی سازی اثر تنش غرقابی بر صفات مورفولوژیک و عملکرد از مدل زوال کاهشی و خطی استفاده گردید. شرایط غرقابی سبب کاهش سطح و وزن خشک برگ، کاهش fv/fm و کاهش میزان کلروفیل، افزایش زردی، پیری زودرس و ریزش برگ ها گردید. در نتیجه این تغییرات گیاه زیست توده کمتری به ساقه و ریشه صادر کرده و ارتفاع، وزن خشک ساقه، حجم و وزن خشک ریشه و در نهایت نیز عملکرد دانه کاهش یافت. بیشترین شیب کاهش عملکرد دانه در شرایط غرقابی مرحله ی گلدهی (73/1- در روز) و کمترین آن در شرایط غرقابی مرحله ی ساقه رفتن (6/0- در روز) به‌‌دست آمد. بیشترین میزان عملکرد دانه در تیمار شاهد (3/15 گرم در بوته) و کمترین آن در تیمار 9 روز غرقاب مرحله گلدهی و پر شدن دانه (به‌ترتیب 18/0 و 4/1 گرم در بوته) به‌دست آمد. به‌طورکلی نتایج این آزمایش نشان داد که تنش غرقابی در نتیجه صدمه به اندام های رویشی و عدم کارکرد مناسب گیاهان تحت تنش نسبت به شاهد، موجب کاهش عملکرد دانه در هر چهار مرحله نموی گردید.واژه‌های کلیدی: تنش غرقابی، عملکرد، کلزا، کلروفیل