مقایسه مصرف سوخت و انرژی و انتشار گازهای گلخانه‏ای در سیستم‏های مختلف تهیه بستر و کشت سویا در گرگان

انتشار گازهای گلخانه‏ای ناشی از سوزاندن سوخت‏های فسیلی و اثر این گازها بر روی تغییر اقلیم یکی از موضوعات بسیار مهم ریخت‌شناختی محسوب می‏شود. در این مطالعه مقدار مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‏ای ناشی از عملیات خاک‏ورزی و کشت سویا در گرگان مورد ارزیابی قرار گرفت. این پژوهش در سال زراعی 1391 در 13 مزرعه تولید سویا انجام شد. داده‏ها از طریق مصاحبه شخصی با کشاورزان و یادداشت‏‏برداری از عملیات مربوط به خاک‏ورزی و کشت جمع‏آوری شد. عملیات مورد مطالعه برای انجام خاک‏ورزی و کشت شامل دستگاه کشت مستقیم (s1)، استفاده از خاک‏ورز مرکب و دستگاه کمبینات برای کشت (s2)، خاک‏ورزی با دیسک تاندوم و کشت با ردیف کار (s3) و شخم برگردان و دیسک تاندوم سبک و کشت با دستگاه ردیف‏کار (s4) جهت تولید سویا بودند. در بین سیستم‏های مورد بررسی s3 به‌عنوان سیستم متداول منطقه شناخته می‏شود. نتایج ارزیابی‌ها نشان داد میزان مصرف سوخت برای سیستم‏های s1 تا s4 به‌ترتیب برابر 12، 39، 42 و 72 لیتر در هکتار بود. برای مصرف انرژی این اعداد عبارت از 612، 1733، 1922 و 3182 مگاژول در هکتار بودند. از نظر میزان انتشار گازهای گلخانه‏ای مقادیر 71، 185، 197 و 315 معادل کیلوگرم دی‏اکسید‌کربن در هکتار برای سیستم‏های s1تا s4 به‌دست آمدند. بین سیستم‏های s2 و s3 از نظر مصرف سوخت و انرژی و انتشار گازهای گلخانه‏ای اختلاف معنی‏داری مشاهده نشد. سیستم s4 بیشترین مصرف سوخت و انرژی و انتشار گازهای گلخانه‏ای را دارا بود. چنین نتیجه گرفته شد که در مزارع تولید سویا به‌کارگیری سیستم کشت مستقیم می‏تواند مصرف سوخت و انرژی و همچنین گرمایش جهانی در بخش استفاده از ماشین‏ها و مصرف سوخت برای تهیه بستر و کاشت را کاهش دهد. واژه‏های کلیدی: انرژی، سوخت، گازهای گلخانه‏ای، خاک‏ورزی و کشت، سویا