ریزازدیادی رقم هیبرید فلفل دلمه ای قرمز (capsicum annuum l.) از طریق تکثیر درون شیشه ای جوانه های جانبی

سابقه و هدف: تولید محصولات کشاورزی با استفاده از بذرهای وارداتی، باعث خروج ارز از کشور و افزایش هزینه تولید می‌گردد. در ایران فلفل دلمه ای به عنوان یک محصول سبزی مهم با ارزش غذائی و داروئی بالا، به طور عمده از طریق بذرهای هیبرید وارداتی تولید می شود. لذا استفاده از تکنیک های کشت بافت گیاهی، یکی از موثرترین روش های رفع وابستگی از واردات بذر و تکثیر انبوه گیاهانی بدون تغییرات مورفولوژیکی و ژنتیکی است. هدف از اجرای این پژوهش، بررسی و بهینه سازی ریزازدیادی رقم هیبرید تجاری فلفل دلمه‌ قرمز lorca، به روش تکثیر درون شیشه‌ جوانه های جانبی با استفاده از ریزنمونه‌ ساقه‌ دارای تک گره جهت تکثیر انبوه نشاء های کشت بافتی فلفل دلمه‌ رنگی بود. مواد و روش‌ها: در این تحقیق، اثر غلظت های مختلف تنظیم کننده های رشد گیاهی، 6- بنزیل آمینو پورین (bap ) و ایندول-3- بوتیریک اسید (iba ) در تکثیر درون شیشه‌ جوانه های جانبی با استفاده از ریزنمونه‌ ساقه‌ دارای تک گره به صورت آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بررسی گردید. همچنین اثر زغال فعال به عنوان یک ماده جاذب در کنترول قهوه ای شدن و جلوگیری از تشکیل بافت کالوس در انتهای ریزنمونه ها و ریشه دار کردن آنها مورد آزمایش قرار گرفت. افزون بر این جهت طویل شدن جوانه های جانبی تکثیر شده، از تیمار محیط کشت ms حاوی اسید جیبرلیک (ga3 ) استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که بالاترین میزان تکثیر جوانه های جانبی (7/98 عدد) در تیمار محیط کشت ms حاوی 5 میلی گرم در لیتر bap و 0/2 میلی گرم در لیتر iba با 78/33 درصد القاء ساقه زائی ایجاد گردید. بهترین رشد طولی جوانه های ساقه (2/69 سانتی متر) با تحریک طویل شدن نوساقه ها در تیمار محیط کشت ms حاوی 0/25 میلی گرم در لیتر ga3 و سپس واکشت آنها در محیط کشت ms حاوی 0/25 میلی گرم در لیترbap و 0/1 میلی گرم در لیتر iba به همراه یک گرم در لیتر زغال فعال به دست آمد. ریزنمونه های ساقه‌ دارای رشد طولی مناسب، طی واکشت در محیط کشت پایه‌ ms حاوی یک گرم در لیتر زغال فعال، ریشه دار شدند. گیاهچه های ریشه دار شده، پس از مرحله‌ سازگارسازی در اتاقک رشد، به گلخانه منتقل شده و 80 درصد آن ها زنده مانده و به خوبی رشد نمودند. نتیجه گیری: این آزمایش نشان داد که بیشترین میزان تکثیر جوانه های جانبی در محیط کشت حاوی غلظت بالای سیتوکینین (5 میلی گرم در لیتر bap) و غلظت پایین اکسین (0/2 میلی گرم در لیتر iba) و با تحریک تقسیمات میتوزی لایه کامبیوم ساقه ایجاد می گردد. همچنین مشاهده شد که افزودن غلظت مناسبی از زغال فعال به محیط کشت ms، روشی موثر برای جلوگیری از قهوه‌ای شدن اکسیداتیو انتهای ریزنمونه‌ها و عدم تشکیل بافت کالوس بوده و در رشد مطلوب گیاهچه ها و ریشه دار شدن آنها نقش به سزائی دارد.

micropropagation of red bell pepper hybrid cultivar (capsicum annuum l.) through in vitro axillary buds proliferation

background and objectives: production of agricultural crops using imported seeds, causes currency to leave the country and increase the cost of production. in iran, bell pepper as an important vegetable crop with high nutritional and medicinal value, is mainly produced through imported hybrid seeds. therefore, the use of plant tissue culture techniques is one of the most effective methods to remove dependence on seed imports and mass propagation of plants without morphological and genetic variations. the purpose of this research was to investigate and optimize the micropropagation of the lorca red bell pepper commercial hybrid cultivar (capsicum annuum l.) through in vitro axillary buds proliferation using nodal segment explant and finally creating a rapid and efficient protocol for the mass propagation of colored bell pepper tissue culture seedlings.materials and methods: in this research, the effect of different concentrations of plant growth regulators, benzyl amino purine (bap) and indole-3-butyric acid (iba) on in vitro proliferation of axillary buds was investigated using nodal segment explant in the form of completely randomized design (crd) with three replications. as well as, the effect of activated charcoal as an absorbent in controlling browning and preventing the formation of callus tissue at the end of explants and stimulating rooting in them was tested. in addition, ms medium containing gibberellic acid (ga3) was used to stimulate the elongation of the propagated axillary buds.results: the results showed that the highest rate of axillary buds proliferation (7.98 numbers) was created in the treatment of ms medium containing 5 mg l-1 bap + 0.2 mg l-1 iba with 78.33 % shoot induction. the best elongation of shoot buds (2.69 cm) was achieved by stimulating the elongation of shoot buds in the treatment of ms medium containing 0.25 mg.l-1 ga3 and then subculture of them in ms medium supplemented with 0.25 mg l-1 bap + 0.1 mg l-1 iba along with 1 g l-1 activated charcoal. the shoot explants that were elongated properly, were rooted during subculture on ms medium containing 1 g l-1 activated charcoal. the rooted plantlets, after the acclimatization stage in phytotron, were transferred to the greenhouse and 80% of them survived and grew well.conclusion: this experiment showed that the highest rate of axillary buds proliferation is created in medium containing high concentration of cytokinin (5 mg l-1 bap) and low concentration of auxin (0.2 mg l-1 iba) and by stimulating the mitotic divisions in the shoot cambium layer. also it was observed that adding a suitable concentration of activated charcoal to the ms medium is an effective method to prevent the oxidative browning on the base of explants and no formation of callus tissue and it has play an important role in the optimal growth of plantlets and their rooting.