تاثیر ملاتونین و اسید فولویک بر جذب عناصر غذایی و عملکرد توت ‌فرنگی در شرایط تنش خشکی

سابقه و هدف: توت ‌فرنگی به دلیل طعم منحصر به فرد و وجود انواع ترکیبات بیولوژیکی، میوه‌ای ریز با اهمیت جهانی می‌باشد. اما این محصول حساسیت بالایی نسبت به تنش خشکی دارد. تنش خشکی باعث ایجاد خسارات اقتصادی به دلیل پایین‌آوردن کیفیت محصول تولیدی می‌شود. وقوع دوره‌های خشک‌سالی شدید و طولانی‌ عملکرد محصول و کیفیت میوه را کاهش می‌دهد. کمبود منابع آب عامل اصلی از کاهش محصولات در سراسر جهان است و به زودی شدیدتر می‌شود. زیرا به‌تغییرات آب و هوایی به تدریج مناطق بیشتری از جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین با توجه به اهمیت اقتصادی و افزایش تقاضا برای میوه‌های ریز به‌ویژه توت‌فرنگی، در این تحقیق اثر ملاتونین و اسید فولویک بر میزان عناصر غذایی موجود در برگ و تاثیر آن بر خصوصیات رشدی توت‌فرنگی در شرایط تنش آبی مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش‌ها: این آزمایش در شهرستان بستان آباد در آذربایجان شرقی انجام شد. برای اجرای آزمایش نشاهای توت‌فرنگی رقم کاماروسا در مهرماه از یک گلخانه تجاری پرورش توت‌فرنگی در شهر ارومیه تهیه و در سینی‌های کشت به گلخانه انتقال یافت. بررسی‌های آزمایشگاهی در آزمایشگاه‌های گروه علوم باغبانی و علوم خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی انجام گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 عامل در 4 تکرار انجام شد. عوامل شامل تنش آبی در سه سطح 100 (آبیاری کامل (شاهد)، 25 و 50 درصد، زهکشی آب قابل نگهداری)، ملاتونین در سه سطح (شاهد) ، 75 و 150 میکرومولار) و اسید فولویک در سه سطح (شاهد)، 200 و 400 میلی‌گرم در لیتر) بودند. ویژگی‌های وزن تر و خشک شاخه و ریشه، عملکرد و عناصر پرمصرف و کم‌مصرف مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار sas نسخه 9.1 و مقایسه میانگین داده‌ها با استفاده از آزمون چند دامنه‌ای دانکن در سطح پنج درصد انجام شد. یافته‌ها: جدول تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد اثر متقابل خشکیملاتونین اسید فولویک تاثیر معنی‌داری بر میزان وزن تر و خشک ریشه، عملکرد، پتاسیم، کلسیم و آهن داشت. همچنین میزان وزن تر و خشک شاخه، نیتروژن، فسفر، گوگرد، روی، بر و مس به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر اثر متقابل خشکی*ملاتونین و خشکی*اسید فولویک قرار گرفتند. علاوه‌براین میزان روی، مس، گوگرد و نیتروژن به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر اثر متقابل ملاتونین اسید فولویک قرار گرفتند. میزان منزیم و منگنز نیز به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر اثر اصلی خشکی، ملاتونین و اسید فولویک قرار گرفتند.نتیجه‌گیری: در مجموع نتایج مطالعه حاضر نشان داد استفاده از اسید فولویک و ملاتونین می‌تواند رویکردی موثر برای بهبود رشد و عملکرد گیاه توت‌فرنگی در شرایط تنش خشکی باشد. اسید فولویک و ملاتونین باعث افزایش جذب عناصر غذایی پرمصرف و کم‌مصرف در توت‌فرنگی شد که سبب رشد این گیاهان گردید. همچنین محلول‌پاشی اسید فولویک و ملاتونین نقش محافظتی بر روی بوته‌های توت‌فرنگی رشد کرده در شرایط تنش خشکی داشت و غلظت بهینه آن در افزایش تحمل به خشکی نقش مهمی داشت.

the effect of melatonin and fulvic acid on the absorption of nutrients and yield of strawberries under water stress

background and objectives: strawberry is a small fruit with global significance because of its unique taste and the presence of a variety of biological compounds. but this crop is highly susceptible to drought stress. drought causing economic losses due to the lower product quality. the occurrence of intense and longer periods of drought reduce crop yield and fruit quality. the scarcity of water resources is the main cause of crop loss worldwide, which will soon become even more severe as climate changes affects more and more regions of the world. therefore, considering the economic importance and increasing demand for small fruits, especially strawberry, in this study, the effect of melatonin and fulvic acid on the amount of nutrients in the leaves and its effect on the growth characteristics of strawberry under water stress was investigated.materials and methods: this experiment was performed in bostanabad city in east azerbaijan. to run the experiment strawberry seedlings (kamarosa cultivar) were obtained from a commercial strawberry growing greenhouse in urmia in october and transferred to the greenhouse in cultivation trays. laboratory investigations were performed in the laboratories of the department of horticulture and soil science, faculty of agriculture, mohaghegh ardabili university. this experiment was performed as a factorial experiment in a completely randomized design with 3 factors in 4 replications. factors include water stress at three levels of 100 (full irrigation (control), 25 and 50%, maintainable water drain), melatonin at three levels (control, 75 and 150 μm) and fulvic acid at three levels (control, 200 and 400 mg/l). the following traits were examined: shoot and root fresh and dry weight, yield, and macro and microelements. sas software version 9.1 was used for data analysis, and duncan’s multiple range test with a 5% level of probability was used to compare the means of treatments. results: analysis of variance of data showed that root fresh and dry weight, yield, potassium, calcium and iron were significant under the influence of the interaction effect of drought stress*melatonin*fulvic acid. as well as shoot fresh and dry weight, nitrogen, phosphorus, sulfur, zinc, boron and copper were significant under the influence of the the interaction effect of drought stress*melatonin and drought stress*fulvic acid. in addition, zinc, copper, sulfur and nitrogen were significant under the influence of the the interaction effect of melatonin*fulvic acid. magnesium and manganese were significant under the influence of the simple effect of drought stress, melatonin and fulvic acid.conclusion: overall, the results of the present study show that the use of fulvic acid and melatonin may be an effective approach to improve the growth and yield of strawberry plants under drought stress. fulvic acid and melatonin helped to increase macro and microelements absorption of strawberry plants, which icreased growth. also, foliar application of fulvic acid and melatonin had a protective role on strawberry plants grown under drought stress and its optimal concentration played an important role in increasing drought tolerance.