بررسی اثر کاربرد ترکیبی علف‌کش‌های پیش‌کاشت و پس‌رویشی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم

سابقه و هدف: گندم (triticum aestivum l.) یکی از مهم‌ترین غلات پاییزه در خوزستان و غذای اصلی میلیون‌ها نفر در ایران و سراسر جهان می‌باشد. بدون در نظر گرفتن دیگر راه‌های افزایش عملکرد محصول گندم، کنترل علف‌های هرز یکی از عوامل مهم در افزایش کمی و کیفی آن است. یکی از راهکارهای بهبود عملکرد گندم به ویژه در خوزستان، جلوگیری از طغیان و مدیریت علف‌های هرز و کاهش رقابت آن با گیاه گندم می‌باشد. در گندم، وابستگی به علفکش‌های پس‌رویشی برای کنترل علف‌های هرز وجود دارد و باید به گونه‌ای منطقی استفاده شود که این دسته از مشکلات به حداقل خود برسد. این پژوهش به منظور بررسی و مقایسه الگوی‌های استفاده از علفکش‌های پیش‌رویشی و پس‌رویشی بر عملکرد گندم انجام شد. مواد و روش‌ها: به ‌منظور بررسی اثر علفکش‌های پیش‌رویشی و پس‌رویشی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم، پژوهشی مزرعه‌ای به‌صورت طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در مزرعه شماره یک گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. تیمارهای این آزمایش شامل؛ بدون کنترل، وجین دستی (30 و 60 روز بعد از کاشت)، پندیمتالین+آتلانتیس، پندیمتالین+متریبوزین، تریفلورالین+آتلانتیس، تریفلورالین+متریبوزین، پندیمتالین+توفوردی، تریفلورالین+توفوردی، کشت مخلوط ماش سبز+توفوردی و توفوردی بود. رقم گندم مورد مطالعه در این پژوهش رقم مهرگان بود. علفکش تریفلورالین به صورت پیش کاشت و پندیمتالین به صورت پیش‌رویشی مصرف شد. عملکرد و اجزای عملکرد دانه از سطحی معادل دو متر مربع انتخاب و محاسبه گردید. یافته‌ها: روش‌های کنترلی وجین دستی و پندیمتالین+آتلانتیس تاثیر مثبت بر افزایش وزن هزار دانه و تیمار تریفلورالین+ توفوردی تاثیر منفی بر وزن هزار دانه داشتند. بررسی تغییرات عملکرد دانه گندم در بین سطوح کنترل علف‌های هرز نشان داد که سطوح تیماری وجین دستی و پندیمتالین+آتلانتیس به ترتیب دارای میانگین عملکرد دانه 3.86و 3.93، تن در هکتار بودند که نسبت به شاهد بیشتر ولی در دیگر تیمارهای علفکشی، عملکرد دانه کمتری مشاهده شد. با توجه به نتایج بدست آمده استفاده از علفکش پیش کاشتی پندیمتالین به همراه علفکش آتلانتیس و متریبوزین منجر به افزایش عملکرد نسبت به تیمار شاهد و مصرف علفکش تریفلورالین گردید. نتیجه گیری: به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که تیمارهای وجین دستی، 750 گرم در هکتار پندیمتالین + 1.5 لیتر در هکتار آتلانتیس، به واسطه کاهش میزان تداخل علف‌های هرز و افزایش میزان جذب عناصر غذایی، سبب بهبود خصوصیات رشدی و عملکردی گندم شدند. در مقابل، سه تیمار کنترلی یک کیلوگرم در هکتار تریفلورالین + 1.5 لیتر آتلانتیس، یک کیلوگرم در هکتار تریفلورالین + 200 گرم متریبوزین و یک کیلوگرم تریفلورالین + 1.5 لیتر در هکتار توفوردی تاثیر منفی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم داشته و سبب افت معنی‌دار این صفت نسبت به شرایط شاهد شدند.

investigation of the effect of combined application of pre-planted and post-emergence herbicides on yield and yield components of wheat

abstractbackground and objectives: wheat (triticum aestivum l.) is one of the most strategic crops, which is very important in terms of level and nutritional value, and is known as one of the most important and most consumed crops in the world. according to the report of the world food and agriculture organization (fao), in 2017, the world production of wheat was about 772 million tons, of which iran’s share was reported to be about 14 million tons. increasing the yield of wheat per unit area depends on certain factors, one of which is the correct management of weeds to reduce their damage. therefore, the aims of this study was to use different time of application of pre and post emergence herbicide to reduce use of herbicide for improving productivity of wheat.materials and methods: a field experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications in the research farm of shahid chamran university of ahvaz in the year 2019-2020. treatments in this experiment include; uncontrolled, hand weeding, pendimethalin + atlantis, pendimethalin + metribuzin, trifluralin + atlantis, trifluralin + metribosin, pendimethalin + 2,4-d, trifluralin + 2,4-d, green mungbean + 2,4-d and 2,4-d intercropping. wheat cv. ‘mehregan’ was sown at 20 cm row spacing on 28 november in 2019. a seed rate of 120 kg ha-1 along with recommended fertilizer dose of 120:60:40 kg n-p2o5-k2o ha-1 was followed uniformly. wheat matured in the 2nd week of april. result: the control methods of hand weeding and pendimethalin+atlantis had a positive effect on increasing the weight of 1000 seeds and the treatment of trifluralin+2,4-d had a negative effect on the weight of 1000 seeds. examining the changes in wheat grain yield among weed control levels showed that hand weeding and pendimethalin+atlantis treatment levels had an average grain yield of 3.86 and 3.93 tons per hectare, respectively, which was more than the control, but in the rest of the experimental treatments, lower grain yield was observed. according to the obtained results, the use of pendimethalin pre-planting herbicide along with atlantis herbicide and metribuzin increased yield compared to the control treatment and the use of trifluralin herbicide.conclusion: in general, the results of this research showed that hand weeding treatments, pendimethalin+atlantis, pendimethalin+metribuzin, improved the growth and performance characteristics of wheat by reducing the amount of weed interference and increasing the amount of absorption of nitrogen, phosphorus and potassium elements in aerial organs.