تعدیل میزان پرولین برگ و ریشه گل محمدی در پاسخ به هورمون اسید سالسیلیک و اسید جاسمونیک تحت تنش خشکی

سابقه وهدف: بهبود تحمل به شرایط نامساعد محیطی توسط تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی در گیاهان گوناگون به اثبات رسیده است. با این وجود اثرات متقابل میان هورمون‌های اسید‌ سالیسلیک و اسید جاسمونیک در شرایط تنش خشکی مورد بررسی قرار نگرفته است. بنابراین در این پژوهش تغییر میزان رشد اندام‌های هوایی و زیر‌زمینی، همچنین میزان پرولین اندام‌های هوایی و ریشه گیاهان دو ساله گل محمدی به اسید جاسمونیک و اسید سالسیلیک خارجی در شرایط متفاوت تنش خشکی در سه زمان متفاوت از شروع تنش مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش‌ها: گیاهان همگروهی مستقر شده در گلدان های پلاستیکی به مدت 11 روز در شرایط ثابت رطویت 100%، 50% و 25% ±5 ظرفیت مزرعه قرار گرفتند. محلول‌پاشی برگی با تنظیم کننده رشد اسیدجاسمونیک (50 میکرومولار)‌ و ترکیب هورمون اسیدجاسمونیک (50 میکرومولار)‌ و اسیدسالیسیلیک (1.5 میلی‌مولار)‌ انجام شد. اولین محلول پاشی 5 روز پیش از اولین روز آزمایش و دو مرتبه پس از شروع آزمایش به فاصله هفت روز انجام شد. نمونه‌برداری در روز 1، 4 و 11 انجام و پاسخ‌های مورفوفیزیولوژیک (ارتفاع ساقه، وزن‌تر ریشه، وزن خشک ریشه، نشت یونی) و بیوشیمیایی(پرولین برگ و پرولین ریشه) اندازه گیری شد. آزمایش در قالب فاکتوریل و به صورت بلوک کاملا تصادفی انجام شد.یافته‌ها: بدون توجه به تیمار هورمونی، صفات اندازه‌گیری شده مانند ارتفاع ساقه، وزن‌تر و خشک ریشه در مقایسه با شاهد کاهش یافت و صفات دیگر مانند پرولین برگ و ریشه، نشت یونی، نسبت به شاهد در شرایط تنش خشکی 50 و 25% ظرفیت مزرعه افزایش یافت. میزان افزایش به 4 برابر در گیاهان محلول پاشی شده با اسیدجاسمونیک در مقایسه با شاهدِ محلول پاشی شده با آب مقطر پس از 4 روز در تنش 25% رسیده است. این افزایش میزان پرولین در شاخساره و ریشه مشابه بوده است. به هر حال در گیاهانی که در شرایط رطوبت نرمال 100% ظرفیت مزرعه بودند در اثر محلول پاشی اسیدجاسمونیک این سطح از این تغییرات را نشان ندادند. نتایج بیانگر این است که ترکیب اسیدسالیسیلیک و اسیدجاسمونیک میزان نشت یونی برگ و میزان پرولین ریشه و شاخساره را به نصف میزان تولید شده در گیاهان محلول پاشی شده با آب مقطر در تنش 25% کاهش می‌دهد و این میزان پرولین بسیار نزدیک به میزانی است که در گیاهان قرار گرفته در رطوبت 100% قابل مشاهده است. نتایج نشان داد که کاهش وزن تر و خشک ریشه که در تنش 25% به صورت تنها یا به همراه تیمار اسید جاسمونیک مشهود بود به وسیله کاربرد اسید سالسیلیک قابل برگشت می‌باشد و این موضوع در بهبود ارتفاع ساقه گل محمدی نیز نمایان بود.نتیجه‌گیری: اثر تعدیل‌کنندگی تنش خشکی به وسیله خنثی نمودن اثر اسید جاسمونیک توسط اسید سالیسیلیک در میزان نشت یونی سلول و افزایش وزن تر و خشک ریشه مشاهده شد. کاهش تولید پرولین برگ و ریشه همچنین تعدیل نشت یونی در برگ گل محمدی تحت تنش خشکی در گیاهان محلول پاشی شده با ترکیب اسیدجاسمونیک همراه اسیدسالیسیلیک در مقایسه با اسید جاسمونیک تنها، بیانگر اثر تنظیم‌کنندگی منفی اسید‌سالسیلیک بر روی اسید‌جاسمونیک در تعدیل میزان پرولین برگ و شاخساره به عنوان یک شاخص فیزیولوژیک تحمل به خشکی می‌باشد.

mitigation of root and shoot proline content in response to jasmonic and salicylic acid in rosa damacena subjected to short drought stress

background and purpose: improvement of plant tolerance to adverse environmental conditions has been proven by phytohormones in various plants species. however, the crosstalks between salicylic acid and jasmonic acid hormones under drought stress conditions have not been studied. therefore, in this study, changes in the growth rate of aerial and underground organs as well as the proline content of aerial parts and roots of r. damacena to jasmonic acid and salicylic acid during the cource of drought stress conditions at three different times point were investigated. materials and methods: clonally propagated plants sown into plastic pots were exposed to constant water shortage at 25, 50 and 100% of field capacity for 11 days. plants under different drought stress treatment foliar spraied with jasmonic acid (50 μm) and a combination of jasmonic (50 μm) and salicylic acid (1.5 μm). the first foliar application was performed a few days before the first day of the experiment and twice after the start of the water stress at intervals of seven days. sampling was performed on days 1, 4 and 11 and morphophysiological responses (stem height, root fresh weight, root dry weight, ionic leakage) and biochemical (leaf proline and root proline) were measured. the experiment was performed in factorial format and in a completely randomized block.results: regardless of hormonal treatment, the measured traits such as stem height, root fresh weight, root dry weight decreased compared to the control and other traits such as leaf and root proline, ion leakage increased compared to the control in drought stressed plants. plants grown under 25% of fc showed a 4 fold increase in proline content when exposed to ja in contrast to that of control sprayed with distilled water after 4 days. this increase in proline content in shoots and roots was similar. however, non drought stressed plants which were exposed to ja, did not show such changes. the results show that the combination of sa and ja reduces the amount of ion leakage of leaves and the proline content of roots and shoots by half to the amount produced in plants sprayed with distilled water at 25% of fc and this amount of proline is very close to non drought stressed plants. the results showed that the loss of fresh and dry weight of roots, which was evident in ja–received plant under 25% of fc can potentially be reversed by combination of sa and ja. this was also truth for stem height.conclusion: the drought stress mitigation of sa by reversing ja effects manifested in mitigating cell ion leakage, and increase in root fresh and dry weight. reducing the root and shoot proline content and leaf ion leakage in plant exposed to combination of ja and sa compared to ja alone indicated a negative regulatory effect of sa on ja on modulating leaf and shoot proline content as a physiological indicator of drought tolerance.