تاثیر الگوهای مختلف کشت مخلوط ارزن معمولی و لوبیا چشم‌بلبلی بر عملکرد و اجزای عملکرد آن‌ها

سابقه و هدف: سامانه های کشت مخلوط از طریق استفاده بهینه از مواد مغذی، زمین، نور، آب و خاک نقش مهمی در افزایش کیفیت و عملکرد محصول و کیفیت محیط زیست دارند. با توجه به اهمیت کشت مخلوط در راستای توسعه پایدار کشاورزی، این تحقیق به‌منظور بررسی کشت مخلوط ارزن معمولی– لوبیا چشم‌بلبلی تحت الگوی جایگزینی و افزایشی انجام شد.مواد و روش‌ها: این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد کشت مخلوط ارزن معمولی (رقم پیشاهنگ) و لوبیا چشم بلبلی (رقم مشهد) انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل کشت خالص ارزن معمولی و لوبیا چشم‌بلبلی، 25 درصد ارزن معمولی + 75درصد لوبیا چشم‌بلبلی، 50درصد ارزن معمولی + 50درصد لوبیا چشم‌بلبلی، 75درصد ارزن معمولی + 25درصد لوبیا چشم‌بلبلی، 100درصد ارزن معمولی +25درصد لوبیا چشم‌بلبلی، 25درصد ارزن معمولی +100درصد لوبیا چشم‌بلبلی، 100درصد ارزن معمولی +50درصد لوبیا چشم‌بلبلی، 50درصد ارزن معمولی +100درصد لوبیا چشم‌بلبلی بود. علاوه بر ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد، نسبت برابری زمین برای هر دو گیاه نیز محاسبه شد.یافته‌ها: نتایج حاصل از مقایسه میانگین در گیاه ارزن نشان داد که صفت تعداد پنجه در بوته ارزن در نسبت‌های کشت 75درصد ارزن + 25درصد لوبیا چشم‌بلبلی و 100درصد ارزن + 50درصد لوبیا چشم‌بلبلی و صفت تعداد دانه در بوته در نسبت کشت 25درصد ارزن + 100درصد لوبیا چشم‌بلبلی در مقایسه با شاهد (100درصد ارزن) به ترتیب بیش‌ترین افزایش (به ترتیب 41درصد و 40درصد) و بیش‌ترین کاهش (86درصد) را در بین صفات مورد مطالعه داشتند. هم‌چنین مشخص گردید عملکرد دانه ارزن معمولی در نسبت‌های کشت 75درصد ارزن + 25درصد لوبیا چشم‌بلبلی و 25درصد ارزن + 100درصد لوبیا چشم‌بلبلی بیش‌ترین و کمترین عملکرد دانه را داشتند و در مقایسه با شاهد به ترتیب عملکرد دانه را 24درصد افزایش و 31درصد کاهش دادند. نتایج تجزیه گروه در ارزن معمولی نشان داد که هشت تیمار مورد مطالعه در مجموع در سه گروه شامل دو تیمار 50درصد ارزن + 50درصد لوبیا چشم‌بلبلی و 50درصد ارزن + 100درصد لوبیا چشم‌بلبلی به عنوان بهترین نسبت‌های کشت در ارزن معمولی بود. علاوه بر این مشخص گردید که عملکرد دانه لوبیا چشم‌بلبلی در تمام تیمارها در مقایسه با شاهد کاهش یافت. با این حال بیش‌ترین کاهش مربوط به نسبت‌های کشت 25درصد لوبیا چشم‌بلبلی + 100درصد ارزن و 25درصد لوبیا چشم‌بلبلی + 75درصد ارزن بود. نتایج تجزیه گروه لوبیا چشم‌بلبلی نشان داد که هشت تیمار مورد مطالعه در مجموع در دو گروه قرار گرفتند و دو تیمار شاهد (100درصد لوبیا چشم‌بلبلی) و نسبت کشت 100درصد لوبیا چشم‌بلبلی + 25درصد ارزن به عنوان بهترین نسبت‌های کشت لوبیا شناخته شدند. با محاسبه نسبت برابری زمین کل مشخص شد که میزان این پارامتر در تمام تیمارها بیش از یک می‌باشد که این موضوع برتری کشت مخلوط را روشن می‌سازد. با این حال نسبت برابری زمین در نسبت‌های کشت 75درصد ارزن + 25درصد لوبیا چشم‌بلبلی و 25درصد ارزن + 100درصد لوبیا چشم‌بلبلی به ترتیب بیش‌ترین و کمترین نسبت برابری زمین کل را داشتند. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که کشت مخلوط ارزن معمولی با لوبیا چشم بلبلی منجر به افزایش عملکرد و اجزای عملکرد در مقایسه با کشت خالص گردید. بهترین نسبت‌های کشت مخلوط تیمار 50درصد ارزن معمولی+ 50درصد لوبیا چشم‌بلبلی و 50درصد ارزن معمولی + 100درصد لوبیا چشم‌بلبلی بود. در کلیه نسبت‌های مخلوط ler بالاتر از یک بود که این امر نشان‌دهنده افزایش کارایی و سودمندی زراعی نسبت‌های مختلف کشت مخلوط دو گیاه ارزن معمولی و لوبیا چشم بلبلی نسبت به کشت خالص آن‌ها است.

effect of different intercropping patterns of common millet and cowpea on yield and yield components

background and objectives: intercropping systems play an important role in increasing crop quality, yield and environmental quality through the optimal use of soil, light and water nutrients. due to the importance of intercropping for sustainable agricultural development, this study will be conducted in order to investigate the intercropping of common millet- cowpea under the alternative and incremental model.materials and methodsthis experiment was conducted based on a randomized complete block design with three replications to evaluate the yield and yield components of common millet (v. pishahang) and cow pea (v. mashhad) in intercropping. treatments included 100درصد common millet (control), 100درصد cow pea(control), 25درصد common millet + 75درصد cow pea, 50درصد common millet + 50درصد cow pea, 75درصد common millet + 25درصد cow pea, 100درصد common millet +25درصد cow pea, 25درصد common millet + 100درصد cow pea, 100درصد common millet + 50درصد cow peaand 50درصد common millet + 100درصد cow pea. the studied traits were yield and yield components for both plants. also, ler calculated for both plants. results and discussionthe results of mean comparison of common millet showed that tiller number in common millet in 75درصد common millet + 25درصد cowpea and 100درصد common millet + 50درصد cowpea and seed number in plant in 25درصد common millet + 100درصد cowpea as compared to control (100درصد common millet) had the highest increase (41درصد and 40درصد, respectively) and the highest decrease (86درصد) among studied traits, respectively.it was also found that seed yield of common millet in 75درصد common millet + 25درصد cowpea and 25درصد common millet + 100درصد cowpea when compared to control (100درصد common millet) had the most increase (24درصد) and the most decrease (31درصد). also, the results of cluster analysis in common millet showed that eight cultivated ratios were divided into three clusters and two cultivated ratios 50درصد common millet + 50درصد cowpea and 50درصد common millet + 100درصد cowpea were introduced as the best cultivated ratios in common millet. in addition, it was found that seed yield of cowpea decreased in all cultivatied ratios with compared to control. however, the greatest decrease was in the cultivatied ratios 25درصد cowpea+ 100درصد common millet and 25درصد cowpea+ 75درصد common millet. the cluster analysis results in cowpea showed that the eight cultivatied ratios were divided into two clusters, and two cultivatied ratios, control (100درصد cowpea) and 100درصد cowpea+ 25درصد common millet were known as the best cultivated ratios of cowpea. by calculating the land equivalent ratio found that this parameter was more than one in all cultivated ratios, which showed the superiority of mixed cultivation. however, the land equivalent ratio in the cultivated ratios 75درصد millet + 25درصد cowpea and 25درصد millet + 100درصد cowpea had the highest and lowest land equivalent ratio, respectively.conclusionsthe results showed that the common millet with cowpea intercropping increased yield and yield components compared to monoculture. the best additive intercropping treatment was 50درصد common millet + 50درصد cowpea and 50درصد common millet + 100درصد cowpea. ler was much higher than one in all of the intercropping ratios, which indicates an increase in agricultural efficiency and usefulness of different ratios of intercropping crops of common millet and cowpea compared to their pure culture.