تاثیر نوع دانه‌ی گرده بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی میوه‌ی سه رقم ماده‌ی کیوی

سابقه و هدف: کیوی (actinidia deliciosa) درختی دوپایه است، بنابراین، برای تولید میوه به دگر گرده‌افشانی نیاز دارد. کیوی به دلیل مقاومت به سرمای حدود 18 درجه‌ی سانتی‌گراد زیر صفر، جایگزین مناسبی برای باغ‌های مرکبات شمال کشور در مناطق دارای خطر سرمازدگی محسوب می‌شود. این پژوهش به منظور بررسی اثر هر کدام از پایه‌های گرده‌دهنده بر ویژگی‌های کمی و کیفی محصول ارقام گرده‌گیرنده و تعیین بهترین تلاقی برای هر کدام از ارقام ماده انجام شد. مواد و روش‌ها: این مطالعه به صورت آزمایش فاکتوریل دو عاملی؛ ارقام ماده در سه سطح (هایوارد، برونو و مانتی) و ارقام نر در دو سطح (توموری و ماتوآ) بر پایه‌ی طرح کاملا تصادفی با 6 تیمار، 4 تکرار، 24 واحد آزمایشی و در هر واحد آزمایشی 10 گل انجام شد. تلاقی‌های مختلف بین ارقام نر و ماده انجام گرفت. پس از برداشت میوه‌ها، اثر تیمارها روی صفات وزن تر میوه، طول میوه، قطر میوه، اسیدیته‌ی میوه، میزان مواد جام محلول در میوه و میزان قند فروکتوز میوه اندازهگیری شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که نوع رقم ماده به تنهایی بر وزن، طول و قطر میوه، اسیدیته‌ی میوه، میزان مواد جامد محلول و قند میوه در سطح یک درصد اثر معنی‌دار داشت. نوع رقم نر در وزن میوه، طول میوه، اسیدیته و مواد جامد محلول در سطح یک درصد و در قند میوه در سطح 5 درصد معنی‌دار شد ولی روی قطر میوه اثر معنی‌داری نشان نداد. همچنین اثر متقابل ارقام نر و ماده روی وزن و طول میوه و مواد جامد محلول در سطح یک درصد و روی قطر میوه در سطح 5 درصد معنی‌دار شد، اما روی اسیدیته و قند میوه اثری نداشت. بیشترین وزن میوه (85.24 گرم)، طول میوه (70.82 میلی‌متر) و مواد جامد محلول (13.50 درجه‌ی بریکس) از تلاقی رقم‌های برونو و ماتوآ به‌ دست آمد. همچنین، بیشترین قطر میوه (46.43 میلی‌متر) در تلاقی ارقام هایوارد و ماتوآ و بیشترین قند فروکتوز میوه (6.08 گرم بر لیتر) در تلاقی ارقام مانتی و توموری مشاهده شد. پایین‌ترین اسیدیته‌ی میوه (3.53) در تلاقی ارقام مانتی و ماتوآ به دست آمد.نتیجه‌گیری: گرده‌افشانی مصنوعی روش مناسبی برای غلبه بر انواع مشکلات ناشی از گرده‌افشانی و باروری است و کیفیت و بازارپسندی کیوی را افزایش می‌دهد. انجام گرده‌افشانی در زمان مناسب و روش صحیح و انتخاب درست گرده‌دهنده و گردهگیرنده باعث بهبود اکثر صفات کمی و کیفی میوه‌ی کیوی می‌شود. افزایش در اندازه‌‌ی میوه به منظور افزایش بازارپسندی و افزایش در قند میوه برای ارتقای طعم و مزه‌ی میوه حائز اهمیت است و تمرکز اصلی مطالعات این‌چنینی باید روی این موضوعات باشد.

Effect of pollen grain type on some quantity and quality characteristics of fruit in three female cultivars of kiwifruit

Background and Objectives: Kiwi (Actinidia deliciosa) is a dioecious plant species, requiring cross pollination for fruit production. Because of its high resistance to the lower temperature (up to –18ºC), kiwifruit is a good alternative to Citrus orchards in north part of country encountering chilling stress. This research was done to study the effects of two male cultivars on quantitative and qualitative characteristics of three female cultivars to determine of the best cross for each female cultivar. Materials and Methods: This study was carried out as factorial experiment; female cultivars in three levels (Hayward, Bruno, Monty) and male cultivars in two levels (Tomori and Matua) based on completely randomized design with 6 treatments, 4 replicates, 24 plots and 10 flowers in each plot. Different fertilization was done between male and female cultivars. After harvest of fruits, the effect of treatments on fruit fresh weight, fruit length, fruit diameter, fruit acidity, total solid solution and fructose content in fruits were measured.Results: Results showed that the type of cultivar alone had a significant effect on fruit weight, length and diameter, fruit acidity, soluble solids content and fruit sugar content at 1% level. Male cultivar showed significant differences in fruit weight, fruit length, acidity and soluble solids content at 1% and fruit sugar content at 5% level but no significant effect on fruit diameter. Also, interaction effect of male and female cultivars was significant on weight, length and total solution solid of fruit in 1% level and on fruit diameter in 5% level, but it has not effect on fruit acidity and sugar. The highest fruit weight (85.24 g), fruit length (70.82 mm) and total soluble solid (13.50°Brix) were obtained from cross of Bruno and Matua cultivars. The maximum fruit diameter (46.43 mm) and fruit fructose sugar (6.08 g L1) was observed from cross of Hayward and Matua and Monty and Tomori cultivars, respectively. The lowest fruit acidity (pH) (3.53) was obtained in cross of Monty and Matua cultivars.Conclusion: Artificial pollination is a suitable approach to overcome all kinds of problems caused by pollination and fertility and increases the quality and marketability of kiwifruit. Pollination at the right time and with the right method and the right choice of male and female cultivars will improve most quantitative and qualitative traits of kiwifruit. Increasing fruit size is important to increase marketability and increase fruit sugar to enhance fruit flavor, and the main focus of such studies should be on these issues.