تاثیر کاربرد ذغال زیستی و قارچ‌های میکوریزا بومی و غیربومی بر رشد، زی‌توده‌ گیاهی و برخی خصوصیات ریخت شناسی و فیزیولوژیکی دو رقم جعفری در شرایط گلخانه

سابقه و هدف: استفاده از ذغال زیستی و قارچ‌های میکوریزا اثرات مثبتی بر حاصل‌خیزی خاک، تولید محصول، افزایش میزان ترسیب کربن، کاهش تصعید گازهای گلخانه‌ای، ﺑﻬﺒﻮد ﮐﺎراﯾﯽ ﻣﺼﺮف ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﯾﯽ، ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ رﯾﺰﺟﺎﻧﺪاران خاک، تولید هورمون‌های محرک رشد و اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺤﻤﻞ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﯿﺰﺑﺎن ﺑﻪ شرایط نامساعد محیطی دارد. با این حال اثر آن‎ها بستگی به ویژگی‌های خاک، گونه گیاهی و نوع ماده اولیه مورد استفاده در تولید ذغال زیستی دارد. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر کاربرد ذغال زیستی(حاصل از ضایعات اسانس‎گیری مرزه خوزستانی) و قارچ‌های میکوریزا (بومی و غیر بومی) و برهمکنش آن‌ها بر رشد، زی‌توده‌ گیاهی و برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی دو رقم جعفری (petroselinum crispum mill.) در شرایط گلخانه بود.مواد و روش ها:این آزﻣﺎیش ﺑﻪ‌صورت فاکتوریل در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﻛﺎملاً ﺗﺼﺎدﻓﻲ با سه تکرار در گلخانه‌ آموزشی داﻧﺸﻜﺪه ﻛﺸﺎورزی دانشگاه لرستان انجام شد. ارقام جعفری (کریسپوم و نئاپولیتانوم) به‌عنوان عامل اول، کاربرد ذغال زیستی در سه سطح (صفر، سه و شش درصد وزنی خاک) به‌عنوان عامل دوم و کاربرد قارچ‌های میکوریزا آربسکولار در سه سطح (شاهد، میکوریزای بومی و میکوریزای غیربومی) به‌عنوان عامل سوم در نظر گرفته شد. صفاتی مانند ارتفاع بوته، عرض بوته، تعداد برگ، طول برگ، عرض برگ، طول دمبرگ، قطر دمبرگ، قطر طوقه، فاصله بین برگچه‌، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی، طول و حجم ریشه، محتوای نسبی آب برگ و محتوای کلروفیل، کاروتنوئید و میزان همزیستی اندازه‌گیری شد. داده‌ﻫﺎی به‌دست آمده از آزمایش ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم افزار minitab ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳه‌ی آﻣﺎری ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. مقایسه‎ی ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‌ﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش آزمونlsd در سطح 0/05 انجام ﮔﺮﻓﺖ.یافته‌ها: نتایج نشان داد که کاربرد ذغال زیستی تا سطح سه درصد باعث افزایش ارتفاع بوته، عرض بوته، طول و عرض برگ، تعداد برگ، قطر دمبرگ، حجم ریشه، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی، محتوای کلروفیل a، b، کل و میزان کلونیزاسیون در هر دو رقم جعفری گردید. درحالی‌که کاربرد مقادیر بیشتر این ماده هیچ تاثیر مثبتی بر این صفات نداشت. بیش‎ترین ارتفاع بوته (31/49 سانتی‎متر)، عرض بوته (47/60سانتی‎متر)، طول برگ (18/68 سانتی‎متر)، عرض برگ (19/23 سانتی‎متر)، قطر دمبرگ (3/080 میلی‎متر) در تیمار کاربرد کود میکوریزای غیر بومی مشاهده شد که اختلاف معنی‎داری با میکوریزای بومی نداشت. با این وجود کاربرد کود میکوریزای غیربومی در مقایسه با تیمار خاک شاهد استریل شده، باعث افزایش رشد و زی‌توده‌ جعفری گردید. در مقایسه بین ارقام نیز رقم کریسپوم دارای رشد و زی‌توده‌ بیش‎تری بود. در مجموع بیش‎ترین وزن خشک اندام هوایی و محتوای کلروفیلb و کل (به ترتیب با 62/02 گرم و11/40، و 18/43 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) مربوط به رقم کریسپوم در شرایط کاربرد میکوریزای بومی با کاربرد ذغال زیستی سه درصد بود. بیش‎ترین وزن تر و خشک ریشه (به ترتیب با 70/74 و 18/68 گرم) نیز در رقم نئاپولیتانوم با کاربرد میکوریزای بومی و ذغال زیستی سه درصد مشاهده شد.نتیجه‎گیری: در این مطالعه کاربرد ذغال زیستی به میزان سه درصد باعث افزایش رشد و زی‌توده‌ ارقام جعفری گردید. اما بین تیمارهای کاربرد میکوریزای بومی و غیربومی هیچ گونه تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. در نتیجه می‌توان گفت که کاربرد کود‎‎های میکوریزای رایج در خاک‌های زراعی استریل نشده، تاثیری بر رشد و عملکرد جعفری نخواهد داشت. بنابراین تولید کودهای میکوریزا از قارچ‌های میکوریزای بومی در هر منطقه برای استفاده‌ی موثر و مفید توصیه می‌گردد. در مجموع رقم کریسپوم دارای رشد و عملکرد بیش‎تری بود، بنابراین کشت آن توصیه می‌شود.

Effects of biochar and native and nonnative Mycorrhizal Fungi on growth, biomass and some morphological and physiological characteristics of two Parsley cultivars under greenhouse

AbstractBackground and objectives: The use of biochar and mycorrhizal fungi has positive effect on soil fertility, crop production, increasing of carbon sequestration, reduction of greenhouse gas sublimation, improvement of nutrient utilization efficiency, stimulation of soil microorganism growth, production of growth promoting hormones, as well as increasing of plant tolerance to environmental stress. However, their effects depend on soil characteristics, plant species and the type of raw material used in the production of biochar. Therefore, the purpose of the present study was to investigate the effect of biochar (derived from residues of essential oil extraction of Satureja khuzistanica) and mycorrhizal fungi (Native and nonnative) and their interactions on growth, biomass and some morphological and biochemical characteristics of two Parsley (Petroselinum crispum) cultivars in greenhouse conditions.Materials and Methods: A factorial experiment based on completely randomized design with three replications was conducted in the greenhouse of Faculty of Agriculture, Lorestan University. The first factor was Parsley cultivars (crispum and neapolitanum). Application of biochar at three levels (0, three and six percent of soil weight) was used as the second factor. While, application of Arbuscular mycorrhizal fungi in three levels (Control, native mycorrhiza and nonnative mycorrhiza) was consider as the third factor. Plant height, plant width, leaf number, leaf length and width, petiole length and diameter, crown diameter, distance between leaflets, fresh and dry weights of shoot and root, root length and volume, electrolyte leakage, relative water content as well as chlorophyll and carotenoid contents and mycorrhizal colonization were measured. The data obtained from the experiment was analyzed using Minitab software. Mean comparison was performed using LSD test method at 0.05.Results: The Results showed that biochar application up to 3% increased plant height, plant width, leaf length and width, leaf number, petiole diameter, root volume, fresh and dry weight of root and shoot, content of chlorophyll a, b and total chlorophyll, and colonization rates in both parsley cultivars. However, application of higher amount of biochar had no positive effect on these traits. Maximum of plant height (31.49 cm), plant width (47.60 cm), leaf length (18.68 cm), leaf width (19.23 cm) and petiole diameter (0.080 mm) was observed in the treatment of mycorrhizal (nonnative) fertilizer which had no significant difference with the native mycorrhizal. However, application of nonnative mycorrhizal fertilizer increased growth and biomass of parsley in compare to the sterilized control soil treatment. In comparison between cultivars, Crispum showed higher growth and biomass. In general, the highest shoot dry weight and total chlorophyll b content (62.02 g, 11:40, 18.43 mg / g fresh weight, respectively) belonged to Crispum cultivar under native mycorrhizal with 3% biochar application. The highest fresh and dry weights of root (70.74 and 18.68 gr, respectively) were observed in neapolitanum cultivar using native mycorrhiza and biochar 3%. Conclusion: In this study, the biochar application up to 3% increased the growth and biomass of parsley cultivars. However, no significant differences were observed between the native and nonnative mycorrhizal treatments. It can be concluded that the application of common mycorrhizal fertilizers in nonsterilized soils will not affect the growth and yield of parsley. Therefore, the production of mycorrhizal fertilizers from native mycorrhizal fungi in each region is recommended for effective use. Overall, the crispum cultivar showed higher growth and yield, so its cultivation is recommended.