تجزیه همبستگی، رگرسیون و علیت برای عملکر دانه و صفات وابسته در لاین‌های حاصل از تلاقی ko37 × se65 در بزرک

سابقه و هدف: گیاهان دانه روغنی نقش مهمی در تغذیه و صنعت دارند. دانه کتان روغنی یا بزرک دارای 30 تا40 درصد روغن حاوی میزان بالای اسیدهای چرب غیر اشباع بویژه اسید لینولنیک می‌باشد. بسیاری از محققین که به بررسی روابط بین صفات در بزرک پرداختند همبستگی مثبت و معنی‌دار عملکرد دانه با صفات تعداد انشعاب در بوته، تعداد کپسول در بوته و وزن 100 دانه را گزارش کردند و صفت تعداد کپسول در بوته را به عنوان مهم‌ترین شاخص‌ انتخاب در رابطه با بهبود ژنتیکی عملکرد دانه در بزرک معرفی نمودند. پژوهش حاضر با هدف بررسی روابط بین صفات مختلف با عملکرد دانه در لاین‌های f7 حاصل از تلاقیko37 × se65 بزرک و تعیین بهترین شاخص‌های انتخاب غیرمستقیم در زمینه بهبود ژنتیکی عملکرد دانه با اسنفاده از تجزیه ضرایب همبستگی، رگرسیون و علیت صورت گرفت.مواد و روش‌ها: به ‌منظور بررسی روابط بین صفات تعداد 112 لاین اصلاحی حاصل از تلاقی در یک آزمایش در قالب طرح آگمنت به همراه 6 ژنوتیپ شاهد مورد ارزیابی قرار گرفتند. ژنوتیپ‌های شاهد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار کشت شدند. در طول فصل رشد صفات مورفولوژیک، فنولوژیک و زراعی همچون تعداد روزتا 50 در صد گلدهی، تعداد روزتا پایان گلدهی، تعداد انشعاب در بوته، تعداد کپسول در بوته،عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه اندازه گیری شدند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزارsas v.9.1 استفاده شد.یافته‌ها: نتایج تجزیه همبستگی صفات نشان داد تعداد کپسول در بوته، تعداد انشعاب در بوته، وزن دانه در کپسول و عملکرد بیولوژیک همبستگی مثبت و معنی‌داری با عملکرد دانه در بوته داشتند. نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون مرحله‌ای نشان داد که در اولین مرحله از مدل تعداد کپسول در بوته وارد مدل شد و به تنهایی توانست 78 درصد از تغییرات کل را توجیه کند و وزن دانه در کپسول و تعداد انشعاب در بوته صفاتی بودند که مراحل بعد به ترتیب وارد مدل شدند و توانستند جمعا با صفت موجود در مدل 87/86 درصد از تغییرات عملکرد دانه در بوته را توجیه کنند. بر اساس نتایج تجزیه مسیر صفت تعداد کپسول در بوته بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه در بوته داشت. تعداد انشعاب در بوته دارای بیشترین اثر غیرمستقیم از طریق تعداد کپسول در بوته بر عملکرد دانه در بوته بود. صفت تعداد کپسول در بوته به ‌عنوان مهم‌ترین اجزاء عملکرد دانه در بوته در جمعیت مورد مطالعه شناخته شد. تجزیه به عامل ها، برای کلیه صفات، چهار عامل پنهانی را مشخص نمود که بیش از 68 درصد از تنوع موجود را توجیه نمودند. نتیجه‌گیری کلی: با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق وجود همبستگی عملکرد دانه با تعداد کپسول در بوته و از طرفی عدم همبستگی قابل ملاحظه بین این صفت با دیگراجزای عملکرد دانه می توان دریافت که تعداد کپسول در بوته میتواند به عنوان شاخصی جهت انتخاب برای بهبود عملکرد دانه مورد استفاده قرار گیرد.

Correlation, regression and path analysis for seed yield and related traits in breeding lines derived from KO37× SE65 cross in linseed

AbstractBackground and objective: Oilseed crops have an effective role in nutrition and industry. Flax (Linum usitatissimum) seeds contain approximately 30 to 40 percent of oil rich in unsaturated fatty acids, especially linolenic acid. Previous studies in flax had showed significant positive correlation of seed yield with number of branches per plant, number of capsules per plant and 100 seed weight. It had reported that the number of capsules per plant is the most important selection criteria for genetic improvement of seed yield in flax. The present study was conducted to investigate relationship between seed yield and its related traits in breeding lines derived from KO37× SE65 cross using correlation, regression and path analysis to determine the best indirect selection criteria for genetic improvement of seed yield in flax.Materials and Methods: In order to study the relationships between traits, 112 breeding lines along with six genotypes as control (including parental genotypes) were evaluated in augmented experiment design. Genotypes were planted in a randomized complete block design with 3 replications. Morphological, phonological and agronomic traits such as number of days to 50% flowering, end of flowering, period of flowering, number of branches per plant, number of capsule per plant, biological yield, and seed yield per plant were measured and analyzed using SAS software(Version, 9.1).Results: Number of capsule per plant, number of branches per plant, seed weight per capsule and biological yield per plant were positively correlated with seed yield per plant. Based on the results of stepwise regression analysis, number of capsule per plant could enter to the model in the first step and accounted 78% of the total variation. Seed weight per capsule and the number of branches per plant were entered in the subsequent steps and could explain the 86.87% of total variation. Path analysis results indicated that number of capsule per plant had the most direct effect on seed yield per plant, whereas, number of branches per plant had the most indirect effect through number of capsule per plant. Number of capsule per plant was recognized as the most important component explaining seed yield variation in the studied population. Four factors explained the most of variation of studied traits and could explain more than 68% of the total variation.Conclusion: According to the results, number of capsule per plant had the most impact on seed yield variation and also there was no significant negative correlation between this trait and other seed yield components. Therefore, number of capsule per plant can be used as an indirect selection criteria for genetic improvement of seed yield in flax.