تاثیر اسید سالیسیلیک بر برخی صفات مورفولوژیکی و عملکرد گوجه‌فرنگی (solanum lycopersicum l.) تحت شرایط سایه‌دهی

سابقه و هدف: تنش‌های محیطی از قبیل شدت نور بالا و پایین عامل محدودکننده مهم در رشد و نمو گیاهان می‌باشند. همه گیاهان در شرایط طبیعی رشد، در طول چرخه زندگی، توسط گیاهان مجاور و یا خودشان با شدت‌های مختلف سایه‌دهی می‌شوند. ﺳﺎﻟﯿﺴﯿﻠﯿﮏ اﺳﯿﺪ، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ تنظیم‌کننده رشد، می‌تواند ﻣﻘﺎوﻣﺖ گیاهان به سایه‌دهی و شدت نور زیاد را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ. گوجه‌فرنگی یکی از مهم‌ترین سبزی‌های مصرفی در دنیا و همچنین یکی از با ارزش‌ترین منابع تامین مواد معدنی و ویتامین‌ها در رژیم غذایی انسان می‌باشد که نقش مهمی در سلامتی انسان دارد. هدف از این پژوهش ارزیابی، کاربرد اسید سالیسیلیک بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی و عملکرد و تاثیر آن بر کاهش آسیب گوجه‌فرنگی در شرایط شدت نور پایین و بالا می‌باشد که رشد گیاه در شرایط سایه‌دهی و بیش‌بود نور را امکان پذیر می‌سازد.مواد و روش‌ها: در تحقیق حاضر، ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر بررسی تاثیر سطوح مختلف سایه‌دهی (0، 25 و 50 درصد سایه‌دهی) و اسید سالیسیلیک (غلظت 0 و 2 میلی‌مولار ) بر برخی خصوصیات رشدی و عملکرد گوجه‌فرنگی، آزمایشی به صورت کرت خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دو رقم سوپربتا و سوپر6108 با سه تکرار در شرایط مزرعه‌ای اجرا شد. در این آزمایش، صفاتی از قبیل طول ساقه، طول میان گره، تعداد برگ، سطح برگ، وزن تر و خشک ساقه و برگ، غلظت کلروفیل، هدایت روزنه‌ای برگ و عملکرد مورد مطالعه قرار گرفت.یافته‌ها: نتایج نشان داد که طول کل گیاه، تعداد برگ، سطح برگ و وزن تر و خشک برگ و ساقه در هر دو رقم با افزایش شدت سایه‌دهی به ویژه در تیمار شاهد سالیسیلیک اسید به طور معنی‌داری کاهش یافت در حالی‌که طول میان‌گره و هدایت روزنه‌ای برگ با افزایش شدت سایه‌دهی افزایش یافت. غلظت کلروفیل برگ در گوجه‌فرنگی سوپر‌بتا در شرایط بدون سایه‌دهی و محلول‌پاشی‌شده با اسید سالیسیلیک 20 درصد بیشتر از گوجه‌فرنگی‌های با سایه‌دهی 50 درصد و تیمار شده با اسید سالیسیلیک بود. بیشترین عملکرد (2366 گرم در گیاه) در گیاهان در معرض نور کامل و تیمار شده با اسید سالیسیلیک به‌دست آمد ولی کمترین عملکرد (670 گرم در گیاه) در گیاهان رشد کرده در سایه‌دهی 50 درصد و تیمار بدون سالیسیلیک اسید حاصل شد. نتیجه‌گیری: به طور کلی نتیجه‌گیری می‌شود که گوجه‌فرنگی‌های رشد یافته در تیمار بدون سایه‌دهی رشد و عملکرد بهتری داشتند و کاربرد اسید سالیسیلیک توانست خصوصیات مورفولوژیکی و عملکرد گوجه‌فرنگی را در شرایط سایه‌دهی بهبود بخشد.

Effect of salicylic acid on some morphological properties, growth and yield of tomato (Solanum lycopersicum L.) under shading conditions

AbstractIntroduction: Environmental stresses such as high and low light intensity are important limiting factors in the growth and development of plants. . In the natural environment, all plants are shaded to some degree by surrounding plants or themselves during their lifecycle. Salicylic acid, as one growth regulator, can increases plants resistance to high light intensity and shading. Tomato is one of the most important consumable vegetables in the world. Also, it is one of the most valuable sources of supply of minerals and vitamins in the human diet and plays an important role in human health. The objective of this experiment, was to evaluate the application of salicylic acid on some morphological and yield and its effect on reducing tomato damage in low and high light intensity conditions, which the plant growth is possible under shading conditions and excess light. Materia and Method: In order to evaluate the effect of different shading levels (0, 25 and 50% shading) and salicylic acid (0 and 2 mM) on growth, yield and quality of tomato (Solanum lycopersicum L.), an experiment was carried out as split plot based on randomized complete block design with three replications in two cultivars Super beta and Super 6108 at research field of Moghan Pars Abad located to Ardabil province, in 2015. In this experiment stem length, internode length, leaf number, leaf area, stem and leaf dry and fresh weight, chlorophyll content, stomatal conductance and yield were measured.Results and Discussion: The results showed that the total length of the plant, leaf number, leaf area and fresh and dry weight of leaf and stem decreased significantly with increasing shading intensity, especially in Salicylic acid control treatment. While the internode length and stomatal conductance increased with increasing shading intensity. The leaf chlorophyll content in cv. Super Beta in full sun light conditions and treated with salicylic acid was 20% higher than tomatoes with shading 50% ant treated with salicylic. The highest yield (3383 g plant) was obtained in plants exposed to full light and treated with salicylic acid, but the lowest yield (1563 g plant) was achieved in plants grown at 50% shading and without salicylic acid treatment. Conclusion: In general, it is concluded that tomatoes grown in no shading treatment had better growth and yield. Salicylic acid application could improve the morphological properties and yield of tomato in shading conditions.Key words: Stress modulation, Vegetative traits, Light intensity, Tomato