اثر گلایسین بتائین بر برخی خواص مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی salsola imbricata l. تحت تنش شوری

سابقه و هدف: شوری بعد از خشکی دومین عامل محیطی فراگیر و محدود کننده تولیدات کشاورزی است. گیاه salosola imbricata l. از خانواده کنوپودیاسه به حالت بوته‌ای می‌روید. گلایسین بتائین معمول‌ترین محلول آلی سازگار می‌باشد و از بین بسیاری از ترکیبات آمونیومی چهارظرفیتی شناخته شده، بیشترین و فراوان‌ترین ترکیب در پاسخ به تنش‌هاست. این مطالعه به منظور بررسی و مقایسه برخی ویژگی‌های رشدی و آنزیمی گیاه شور با کاربرد گلایسین بتائین در پاسخ به سطوح مختلف تنش شوری انجام شد.مواد و روش‌ها: این مطالعه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در گلخانه تحقیقاتی مرکز ملی تحقیقات شوری انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح شوری سه (شاهد) 10، 30 و 60 دسی زیمنس بر متر (منبع آب شور) و اثر گلایسین بتائین (عدم محلول‌پاشی و غلظت 50 میلی مولار محلول‌پاشی) بر گونه شور انجام شد. در این آزمایش صفاتی از جمله طول ساقه و ریشه، نسبت طول ریشه به ساقه، وزن خشک اندام هوایی و ریشه، حجم ریشه، محتوای کلروفیل، قند محلول، میزان پرولین و پروتئین مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته‌ها: نتایج حاکی از آن بود که افزایش شوری سبب کاهش معنی‌دار طول ساقه در هر دو تیمار کاربرد و عدم کاربرد گلایسین بتائین شد. بیش‌ترین و کم‌ترین طول ساقه به ترتیب در گیاهان تحت تیمار شوری سه دسی زیمنس بر متر با کاربرد گلایسین بتائین و تیمار 60 دسی زیمنس و عدم مصرف گلایسین بتائین حاصل شد. در خصوص طول ریشه افزایش سطوح شوری از سه به 60 دسی زیمنس بر متر سبب کاهش معنی‌دار طول ریشه شد. کاربرد گلایسین بتائین نسبت به عدم کاربرد آن به جز در گیاهان تحت شوری 3 دسی زیمنس بر متر در سایر تیمارها سبب اختلاف معنی‌دار طول ریشه نشد. نتایج نشان داد که گیاهان تیمار شده با گلایسین بتائین دارای نسبت طول ریشه به ساقه کمتری بودند، به طوری که کاربرد گلایسین بتائین سبب کاهش 19.23 درصد نسبت طول ریشه به ساقه شد. افزایش سطوح شوری سبب کاهش معنی‌دار وزن خشک اندام هوایی گیاه شد، به طوری که با افزایش شوری از سه به 60 دسی زیمنس بر متر کاهش 40.8 درصدی در وزن خشک اندام هوایی مشاهده شد. نتایج حاکی از تاثیر معنی‌دار کاربرد گلایسین بتائین در افزایش وزن خشک اندام هوایی گیاه بود، به طوری که گلایسین بتائین سبب افزایش وزن خشک اندام هوایی گیاه به میزان 4.46 گرم در بوته شد. افزایش سطح شوری تا 30 دسی زیمنس بر متر تاثیری در میزان قند محلول نداشت، اما افزایش شوری تا سطح 60 دسی زیمنس بر متر سبب افزایش 31.97 درصد معنی‌دار قند محلول نسبت به شوری سه دسی زیمنس بر متر شد. نتایج حاکی از آن بود که محتوای پرولین با مصرف گلایسین بتائین در تمامی سطوح تنش شوری نسبت به عدم کاربرد گلایسین بتائین کاهش یافت، به طوری که این کاهش تنها در سطوح 30 و 60 دسی زیمنس بر متر معنی‌دار بود. نتیجه‌گیری: افزایش تنش شوری از سه به 60 دسی زیمنس بر متر سبب کاهش معنی‌دار طول ساقه و ریشه، نسبت طول ریشه به ساقه، وزن خشک اندام هوایی و ریشه و حجم ریشه گیاه شد. کاربرد گلایسین بتائین نسبت به عدم کاربرد آن سبب افزایش طول ساقه و ریشه، وزن خشک اندام هوایی و ریشه و حجم ریشه شد. افزایش شوری سبب افزایش قند محلول گیاه و مقدار پرولین گیاه شد. مقدار پرولین در تیمار عدم کاربرد گلایسین نسبت به کاربرد آن در هر یک از سطوح شوری دارای مقادیر بیشتری بود. به نظر می‌رسد در این مطالعه کاربرد گلایسین بتائین با بهبود ویژگی‌های رشدی گیاه سبب افزایش توان گیاه در مقابل تنش شوری شده است.

The effects of glycine betaine on some morphological and physiological characteristics of Salsola imbricata L. under salinity stress.

Background and objectives: After drought, salinity is the second most common environmental limiting factor for agricultural production. Salsola imbricata L. from Chenopodiaceae is a small shrub plant. Glycine betaine is one of the most commonly compatible solutes and is the most abundant compound among the many known quaternary ammonium compounds in response to stress. This study was conducted to evaluate and compare the some growth and enzymatic properties of Salsola imbricata L. using glycine betaine in response to the different salt stress levels.Materials and methods: This study was conducted as factorial based on a completely randomized design with 3 replications at Research Greenhouse of National Salinity Research Center during 201718 growing season. The treatments were four levels of salinity: 3 (control), 10, 30 and 60 dS M1 (saline water resource) and two levels of GB consisted of without application and spraying with 50 mM concertation.Throughout the experiment, steam length, root length, rootshoot length ratio, shoot dry weight, root dry weight, root volume, chlorophyll content, soluble sugars, proline and protein were evaluated. Results: The results indicated that increasing in salinity levels significantly decreased stem length in both with and without glycine betaine (GB) treatments.The highest and lowest stem length was obtained in 3 dS m1 using GB and 60 dS m1 without GB application, respectively. Regarding root length, increasing salinity levels from 3 to 60 dS m1 caused a significant decrease in root length. The use of GB did not cause a significant difference in root length than no GB except in 3 dS m1 treatments. The results showed that treated GB plants had a lower root to shoot length ratio, so that the GB application reduced root to shoot length ratio by 19.23%. Increasing levels of salinity significantly reduced shoot dry weight, so that with increasing salinity from 3 to 60 dS m1, a 40.8% reduction was observed in shoot dry weight. The results indicated a significant effect of GB application on increasing shoot dry weight, as GB increased the shoot dry weight by 4.46 g plant1. Increasing salinity levels up to 30 dS m1 did not affect the amount of soluble sugar, however increasing salinity level to 60 dS m1 resulted in significant increasing 31.97% soluble sugar by 31.97% compared to 3 dS m1. The results revealed that proline content was decreased when GB was applied than noGB treatments at all salt stress levels, however this reduction was only significant at 30 and 60 dS m1 salinity levels. Conclusions: Increasing salt stress from 3 to 60 dS m1 significantly reduced stem and root length, root to shoot length ratio, shoot and root weight, and root volume. Application of GB increased stem and root length, shoot and root dry weight and root volume. Increasing salinity levels enhanced soluble sugar and proline content. The amount of proline in GB application treatment was higher than noGB at all salinity levels. It seems that in this study the use of GB increased plant ability against salt stress by improving the plant growth characteristics.