بررسی راهکارهای زراعی تراکم بوته و سطح کود نیتروژن بر تولید کلزای پاییزه (brassica napus l.) در شرایط تداخل با جمعیت علف‌ هرز ارشته خطایی (lepyrodiclis holosteoides fenzl.)

سابقه و هدف: مدیریت کلزا برای تولید عملکرد بالای دانه همراه با کیفیت مطلوب، مستلزم توجه دقیق به ارزیابی وضعیت تغذیه‌ای گیاه به خصوص مقدار نیتروژن طی فصل رشد، تعیین تراکم مطلوب و کنترل علف‌های هرز می‌باشد. یکی دیگر از عوامل مهم مدیریت زراعی جهت دستیابی به عملکرد بالا در کلزا، کنترل علف‌های هرز می‌باشد. عدم وجود علف‌کش‌های اختصاصی برای کنترل علف‌های هرز در این محصول سبب خسارت هنگفت به این محصول کلزا شده است. علف هرز ارشته خطایی به عنوان یکی از علف‌های هرز مهاجم در چند سال اخیر در مزارع کلزا شایع شده است. با وجود گسترش سریع این علف هرز در کشور تاکنون پژوهشی در ارتباط با رقابت آن با کلزا نشده است. لذا این آزمایش با هدف بررسی اثرات مقادیر نیتروژن و تراکم کلزا در شرایط رقابت با علف هرز ارشته خطایی انجام شد.مواد و روش: این آزمایش در سال زراعی 95-1394 در مزرعه پژوهشی مرکز آموزش عالی امام خمینی کرج انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل مقدار نیتروژن از منبع کودی اوره (46 درصد نیتروژن) در چهار سطح صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار، تراکم کلزا در دو سطح 70 و 90 بوته در متر مربع و تراکم علف هرز ارشته خطایی در چهار سطح صفر، 5، 10 و 15 بوته در متر مربع بود.یافته‌ها: مقایسه میانگین اثر متقابل تراکم کلزا و سطوح نیتروژن نشان داد که بیشترین تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین و عملکرد دانه، در تراکم کلزا 90 بوته در متر مربع با مصرف 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد که در تراکم‌های 5، 10 و 15 بوته در متر مربع علف هرز ارشته خطایی، به‌ترتیب 11، 19 و 32 درصد در تراکم کلزای 70 بوته و به‌ترتیب 5، 9 و 14 درصد در تراکم کلزای 90 بوته در متر مربع سبب کاهش عملکرد دانه کلزا نسبت به تیمار عدم حضور علف هرز شد. نتایج اثر سطوح نیتروژن و تراکم علف هرز ارشته خطایی نشان داد که بیشترین عملکرد دانه با 3335 کیلوگرم در هکتار در تیمار 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و بدون حضور ارشته خطایی بدست آمد که با حضور 5، 10 و 15 بوته در متر مربع از این علف هرز عملکرد دانه به‌ترتیب 8، 14 و 28 درصد کاهش نشان داد. نتیجه‌گیری: بطورکلی نتایج نشان داد که در هر دو تراکم کلزا با افزایش کود نیتروژن تا 100 کیلوگرم در هکتار علاوه بر بهبود عملکرد دانه و اجزای عملکرد سبب افزایش توان رقابتی کلزا در مقابل علف هرز مهاجم ارشته خطایی خواهد شد.

Agronomical strategy of plant density and nitrogen on winter rapeseed (Brassica napus L.) yield in interference with Lepyrpdiclis (Lepyrodiclis holosteoides Fenzl.) population

Introduction: Rapeseed management for achieving maximum grain yield and quality is dependent on monitoring nutritional status of plant specially nitrogen accessibility during growth season, determining optimum density and controlling weeds. One important factor in crop management is the control of weeds in order to achieve high yield in canola. The absence of special herbicides for controlling weeds in this product has caused great damage to this product of rapeseedIn recent years, Lepyrodiclis (Lepyrodiclis holosteoides Fenzl.) has been privilege in rapeseed fields as an invasive weed. Despite rapid privilege of this invasive weed there is no research record on evaluating the competitive potential of Lepyrodiclis with rapessed in Iran. Current research was conducted to assessing competitive potential of Lepyrodiclis with rapessed under different nitrogen regimes and density levels. Materials and methods: A factorial experiment was laid out based on RCBD design with three replications in research field of higher education center of Imam Khomeyni in Karaj during 20152016 cropping year. Rapeseed was planted by hand and dried in a depth of 2 cm on September, Each plot consisted of six cultivars with a length of six meters and a line spacing of 30 cm. Simultaneously with the planting of rapeseed, the seeds of the mixed seedlings with soft sand were zigzagged on the sides of the rapeseed cultivating lines with respect to the desired densities. With the exception of weed Lepyrodiclis, weeds were continuously weaved with hands. Treatments were consist of nitrogen in form of urea (%46 nitrogen) in four levels 0, 50, 100 and 150 kg ha1, rapeseed density in two levels 70 and 90 plants per m2 and Lepyrodiclis density in four levels zero, 5, 10 and 15 plants per m2.Results: Interactive effects of rapeseed density and nitrogen levels indicated that maximum pod per plant, grain per pod and grain yield were obtained when rapeseed density was 90 plants per m2 and 100 and 150 kg N ha1 were applied. Interactive effects of rapeseed Lepyrodiclis and nitrogen levels revealed that the highest grain yield (3335 kg ha1) was observed in 150 kg N ha1 treatment in absence of Lepyrodiclis. Rapeseed grain yield showed 8, 14 and 28% reduction as Lepyrodiclis density increased to 5, 10 and 15 plants per m2 respectively. Conclusion: It could be concluded that up to 100 kg per ha1 nitrogen application and 90 plants per m2 rapeseed density not only can improve the grain yield and yield components of rapeseed but also can enhance the competitive ability of rapeseed against Lepyrodiclis.