ارزیابی صفات کمی و کیفی در برخی از ژنوتیپ های توت فرنگی با راهکار plspm

سابقه و هدف: تعیین ارتباط بین ویژگی های مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی (کیفی)، جهت حصول افزایش تولید و کیفیت محصولات باغی از جمله توت فرنگی ضرورت دارد. با گذشت زمان، راهکارهای آماری متنوعی جهت درک روابط واقعی متغیرها ظهور پیدا کرده و راهکارهای آماری قدیمی تر، بتدریج جای خود را به انواع جدید، به دلیل برآورد و حصول علمی تر و مطمئن تر نتایج داده اند. در این بین، راهکار جدید plspm بدلیل روش نوین و نتایج معتبر و جذاب تر، کاربرد زیادی نسبت به روش های آماری قدیمی دارد. مواد و روش ها: صفات مورفولوژیکی: گل، میوه، کیفی (بیوشیمیایی) و عملکرد در 8 ژنوتیپ توت‌فرنگی طی 4 سال در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مطالعه گردید. از راهکارهای مختلف آماری همانند برآورد ضرایب همبستگی، رگرسیون گام‌به‌گام، تجزیه مسیر ساده و جهت درک دقیقتر روابط، الگوریتم تحلیل داده ها با راهکار پیشرفته ی plspm (شامل آلفای کرونباخ، ضرایب بار عاملی، معناداری ضرایب مسیر و ضریب تبیین، نیکویی برازش و بارهای عاملی متقاطع) استفاده گردید. یافته ها: با وجود تنوع ژنتیکی بین ارقام، بین عملکرد میوه با ویژگی های میوه، تعداد برگ، ویژگی های گل آذین و تعداد طوقه در بوته و نیز بین اندازه میوه و میزان آنتوسیانین همبستگی بالا و مثبتی مشاهده شد. تعداد گل آذین، اندازه و حجم و تعداد میوه، تاریخ تشکیل ساقه‌رونده و طول دوره گلدهی 88.3 درصد از تغییرات عملکرد را تبیین و مهم ترین اجزاء آن شناخته شدند. تعداد وحجم میوه بیشترین اثر مستقیم را بر افزایش عملکرد میوه داشتند. گل دهی، بیشترین تاثیر را بر عملکرد میوه داشته و سپس صفات موروفولوژیکی بیشترین تاثیر را بر صفات بیوشیمیایی و گل‌آذین داشتند. اندازه و حجم میوه، بیش از بقیه، تحت تاثیر صفات مورفولوژیکی بود. نتیجه گیری: در این تحقیق، از راهکارهای آماری مختلفی جهت درک ارتباطات صفات با ماهیت متفاوت توت فرنگی استفاده گردید، که هیچکدام به اندازه راهکار جدید ولی ناشناخته plspm نشان دهنده ی تاثیر مهم صفات گل دهی در افزایش عملکرد میوه توت فرنگی نبود. با بکارگیری روش جدید plspm در مقایسه با روش‌های قدیمی آماری، و با انجام دسته‌بندی صفات، با توجه به ماهیت متفاوت آنها، نتیجه گرفته شد که در بحث افزایش عملکرد میوه توت فرنگی، صفات گل دهی از بقیه صفات موردنظر، موثرتر بوده و صفات ریختی شامل: ارتفاع گل‌آذین، تعداد برگ، طول گوشوارک، تعداد طوقه، تاریخ شروع و تعداد ساقه‌رونده و سطح برگ نیز از جمله صفات تاثیرگذار بوده که بر اساس آنها می‌توان برنامه‌های اصلاحی و تولید اقتصادی‌ توت‌فرنگی را مدیریت نمود.

Evaluating the quantitative and qualitative characteristics of some strawberry genotypes using PLSPM approach

Background and objective: Determining the relationship between morphological, physiological and biochemical (qualitative) characteristics is necessary to increase the production and quality of horticultural products, such as strawberries. Over time, a variety of statistical approaches have been emerged in order to evaluate the relationships of variables, and oldfashioned statistical solutions have gradually replaced with new ones with more scientific and reliable results. Meanwhile, the new PLSPM approach, due to its new methodology and more reliable and attractive results, has more applications than classical sttatistical methods.Materials and methods: Some morphological traits, flower, fruit, qualitative (biochemical) and yield in eight genotypes of strawberry were studied in a randomized complete block design with three replications for four years. Different statistical methodologies were utilized i.e. estimating correlation coefficients, stepwise regression, simple path analysis, and to gain a more accurate relationships, data analysis algorithm performed with advanced PLSPM approach (including Cronbach’s alpha, factor load coefficients, path coefficients and coefficient of determination, the goodness of fit and crossloadings).Results: The results showed that despite genetic variation among cultivars, there was a significant correlation between fruit yield with fruit traits, number of leaves, flourescence characteristics and number of crowns per plant, and fruit size and anthocyanin level. The number of flourescence, size, volume and number of fruits, date of formation of runners and flowering period accounted for 88.3% of the variation of yield and its most important components. Number and size of fruit had the most direct effect on the increase of fruit yield. Flowering had the most effect on fruit yield and then morphological traits had the most effect on biochemical and inflorescence traits. The size and volume of fruit was affected by morphological traits more than others.Conclusion: In this study, various statistical approaaches have been used for understanding the relationship between evaluated traitsin of strawberries, where none of them was as suitable as the recent but unfamiliar PLSPM approach, indicating the important effect of flowering characteristics on increasing the fruit yield of strawbwrry. Applying the new PLSPM method in comparison with the old statistical methods, and by categorizing the traits, it was concluded that due to their different nature, in relation to the increase in the yield of fruit yield, flowering traits were more effective compared to the other traits, and the morphological traits including: height of inflorescence, number of leaves, ear length, crown length, start date, number of runners and leaf area are also influential traits that can be used to manage strawberry breeding programs and economic production.