اثر محلول‌پاشی تغذیه نیتروژن و اتفون بر گل‌انگیزی و برخی از خصوصیات فتوسنتزی خیار، رقم ویکتور

سابقه و هدف: میوه‌ها و سبزی‌ها بخش مهمی از رژیم غذایی انسان‌ را تشکیل می‌دهند که در این میان خیار دارای اهمیت ویژه‌ای است. خیارهای مزرعه‌ای معمولا گل نر بیشتری نسبت گل ماده تولید می‌کنند. اهمیت تولید گل ماده در تشکیل میوه و رابطه مستقیم آن با عملکرد محصول دلیل مطالعه عوامل تاثیرگذار بر تحریک و تولید گل ماده می باشد لذا هدف از این پژوهش بررسی نقش هورمون اتیلن و تغذیه نیتروژن و اثر متقابل آن‌ها بر آرایش گلدهی و جنسیت گل‌های تولیدی خیار بود. هم‌‌چنین تاثیرگذاری تیمار اتفون و تغذیه نیتروژن بر شاخص‌های فتوسنتزی مورد بررسی قرار گرفت تا سازوکارهای فیزیولوژیکی اثر این دو تیمار بر گلدهی روشن شود.مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح کاملا تصادفی و کشت گلدانی در گلخانه با سه تکرار و 6 تیمار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1396-1397 انجام پذیرفت. کرت اصلی شامل اتفون در دو سطح صفر و 0.5 میلی‌مولار و کرت فرعی شامل اوره در سه سطح صفر، 2 و 4 گرم در لیتر هر کدام با سه مرحله محلول‌پاشی بود. اولین محلول‌پاشی با اوره در مرحله دو برگی شروع گردیده و سه روز بعد از آن محلول‌پاشی با اتفون انجام شد. مرحله دوم پاشش اوره پنج روز بعد از پاشش اول آن انجام گردید و مجددا سه روز بعد از مرحله دوم اوره تیماره اتفون تکرار شد و این روند برای مرحله سوم هم اجرا شد. در این تحقیق اثر تیمارهای اتفون و کود نیتروژن بر خصوصیات فیزیولوژیک و گل انگیزی مطالعه و خصوصیاتی شامل تعداد گل‌های نر و ماده همراه با مورفولوژی گل مانند قطر تخمدان، طول جام گل و طول مادگی و پارامترهای تبادل گازی مانند سرعت تعرق، نرخ جذب دی‌اکسید کربن، هدایت روزنه‌ای ارزیابی شدند.یافته‌ها: بیشترین تعداد گل نر در تیمارهای شاهد (44.3) و اوره دو در هزار (44) بدون کاربرد اتفون دیده شد. هم‌‌چنین بیشترین تعداد گل ماده متعلق به تیمار حاوی اوره چهار در هزار بدون کاربرد اتفون (24) و اتفون نیم میلی‌مولار بدون اوره (17.6) بود. علاوه بر این بیشترین طول مادگی متعلق به محلول‌پاشی اوره چهار در هزار بدون کاربرد اتفون با میانگین 4.6 میلی‌متر بود که اختلاف معنی‌داری با اوره دو در هزار با کاربرد اتفون نیم میلی‌مولار (4.2 میلی‌متر) نداشت. بیشترین سرعت تعرق در تیمارهای اوره دو در هزار بدون اتفون (3.54 میلی‌مول بر مترمربع در ثانیه) و اتفون نیم میلی‌مولار بدون کاربرد اوره (3.66 میلی‌مول بر مترمربع در ثانیه) دیده شد که نسبت به شاهد برتر بودند. تیمار حاوی اتفون نیم میلی‌مولار بدون کاربرد اوره (241.9 میلی‌مول بر مترمربع در ثانیه) هم‌‌چنین بیشترین هدایت روزنه‌ای را نشان داد که با سایر تیمارهای اتفونی و اوره دو در هزار بدون اتفون اختلاف معنی‌داری نداشت. بیشترین میزان جذب دی‌اکسید کربن متعلق به تیمار اتفون با اوره چهار در هزار (8.6 میکرومول بر مترمربع در ثانیه) بود که نسبت به شاهد برتری نشان داد. نتیجه‌گیری کلی: در مجموع می‌توان نتیجه گرفت که اثر متقابل تیمارهای نیتروژن و اتفون در اکثر فاکتورهای اندازه‌گیری شده زایشی و رویشی موجب بهبود پارامترهای مورد مطالعه شد. از آنجایی که یکی از اهداف پژوهش افزایش تعداد گل ماده است بنابراین دو تیمار اوره چهار گرم در هزار بدون اتفون و اتفون نیم میلی‌مولار بدون کاربرد اوره می‌توانند تاثیر مثبتی بر تعداد گل ماده در گیاه خیار داشته باشند.

The effect of nitrogen nutrition and ethephon spray on flowering and some photosynthetic characteristics cucumber Victor

Background and objectives: Fruits and vegetables are important part of the human diet and among these products cucumber has a particular importance. Field cucumbers usually produce more male flowers than female flowers.The importance of the production of female flower in the formation of fruit and its direct relation to the yield of the product is the reason for the study of the factors affecting the stimulation and production of female flower. Therefore, the aim of this study was to investigate the role of nitrogen and ethephon hormone and their interaction on flower arrangement and the gender of the cucumber flowers. Also, the effect of ethephon and nitrogen nutrition on photosynthetic parameters was investigated to clarify the physiological mechanisms of these two treatments on flowering.Materials and methods: This experiment performed as split plot format in a completely randomized design and Potted in a greenhouse with three replications and six treatments in Sari Agricultural sciences and Natural Recourses University (SANRU) during 20172018. The main plot was consisted 0 and 0.5 mM ethephon and the subplot consisted urea at 0, 2 and 4 g.L concentrations. The first spray started with urea and then three days later it was sprayed with ethephon. The second stage of urea spraying was carried out five days after the first spraying and again, three days after the urea second stage, the ethephon was repeated and this process was carried out for the third stage. In this research, the effect of ethephon and urea fertilizer studied and some parameters including the number of male and female flowers, the flower morphology characteristics such ovary diameter, corolla length and pistil length and certain gas exchange parameters such as transpiration rate, co2 assimilation rate and stomatal conductance evaluated.Results: The highest number of male flower observed in the control (44.3) and urea 2 per thousand without the use of ethephon (44). In addition, the highest number of female flowers belonged to the urea 4 per thousand without the use of ethephon (24) and 0.5 mM ethephon without application urea (17.6) contain treatment. Moreover, the maximum pistil length belonged to urea 4 per thousand without application ethephon spray with a mean of 4.6 mm, which did not have a significant difference with urea 2 per thousand with the use of 0.5 mM ethephon (4.2 mm). The highest transpiration rate observed in urea 2 per thousand without ethephon (3.54 mmol. m2. s1) and 0.5 mM ethephon without application urea (3.66 mmol. m2. s1) treatments that were superior to control. Treatment of Contain 0.5 mM ethephon without application urea (241.5 mmol. m2. s1) also showed highest stomatal conductance, which did not show any significant difference with other ethephon treatments and average nitrogen concentration without ethephon. The highest amount of carbon dioxide absorption recorded in ethephon treatment with urea 4 per thousand (8.6 µmol m2 s1), which was significantly more than control.Conclusion:In general, it can be concluded that nitrogen and ethephon treatments interaction in most of the measured reproductive and vegetative factors, improved the parameters studied. Since one of the research aim is to increase the number of female flower, two treatments of urea 4 g.L without ethephon and 0.5 mM ethephon without application urea can have a positive effect on the number of female flower in cucumber.