اثر تاریخ کاشت و تراکم بر سرعت تولید و زوال برگ گلرنگ

سابقه و هدف:پیش‌بینی تغییرات سطح برگ بخش مهمی از مدل‌های شبیه‌سازی گیاهان زر‌اعی است. قابلیت پیش بینی تغییرات شاخص سطح برگ گیاه در طی فصل رشد برای تخمین میزان تشعشع خورشیدی دریافتی و ماده خشک تولیدی گیاه مهم است. بنابراین هدف از این مطالعه بررسی روند تغییرات تولید و زوال سطح برگ گلرنگ توده محلی اصفهان می‌باشد.مواد و روشیک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ولیعصر در سال 1391 انجام شد. عوامل آزمایش شامل تاریخ کاشت (17 فروردین و 6 اردیبهشت) و تراکم بوته (15، 40، 65 و 90 بوته در مترمربع) بودند. پس از سبز شدن بوته‌ها تا پایان فصل رشد به فاصله زمانی هر 10 روز یک‌بار سطح برگ بوته‌ها مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. همچنین از ابتدای فصل رشد تا پایان مرحله گلدهی، هر 73 روز یک‌بار تعداد برگ سبز و گره تولید شده روی ساقه اصلی، تعداد برگ زرد روی ساقه اصلی و همچنین تعداد کل برگ زرد روی بوته شمارش و ثبت گردید.یافته‌هانتایج نشان داد با کاهش تراکم شاخص سطح برگ حداکثر (laimax) روند افزایشی داشت به‌طوری که مقدار آن در تراکم 15 بوته در مترمربع به 3.91 و 3.37 در تاریخ کاشت‌های اول و دوم رسید و در تراکم های بالاتر مقدار آن کاهش یافت. سرعت تولید برگ (leaf/°cd1) میان تراکم‌های مختلف در تاریخ کاشت های مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری نشان نداد و بین 1.73 تا 1.93 leaf/°cd1 متغیر بود. تولید برگ در گیاه پس از گذشت 1349 تا 1395 °cd1 و 1300 تا 1384 °cd1 به‌ترتیب برای تاریخ کاشت‌های اول و دوم پایان یافت. با افزایش تعداد برگ در طول فصل رشد، سطح برگ به‌صورت توانی افزایش یافت به‌طوری که شیب افزایش سطح برگ با افزایش تراکم و تاخیر در کاشت روند کاهشی داشت. سرعت زوال برگ در تراکم‌های پایین‌تر هر تاریخ کاشت و نیز با تاخیر در کاشت با شیب زیادی صورت گرفت. سرعت پیری برگ براساس تعداد برگ زرد در بوته بین 0.0025 تا 0.0045 leaf/°cd1 برای تاریخ کاشت اول و 0.0018 تا 0.0037 leaf/°cd1 برای تاریخ کاشت دوم متغیر بود.بحثنتایج نشان داد با افزایش تراکم از شاخص سطح برگ حداکثر کاسته شد. با افزایش تراکم بوته به دلیل افزایش رقابت درون و برون بوته‌ای و درنتیجه کاهش تعداد شاخه فرعی در هر بوته، سطح برگ تک بوته کاهش می‌یابد اما بر خلاف این انتظار افزایش تعداد بوته نتوانست کاهش شاخص سطح برگ را جبران کند. این امر احتمالا به دلیل کاهش تعداد برگ در بوته در تراکم بالاتر بود. تاخیر در کاشت موجب افزایش سرعت ظهور برگ و کاهش دوره موثر تولید برگ گردیده و از تعداد نهایی برگ در ساقه اصلی کاسته شد. سرعت تولید گره در طی این دوره در درجه نخست به وسیله دما و پس از آن توسط دسترسی به اسمیلات برای رشد برگ تعیین می‌شود. با افزایش تراکم، سرعت زوال برگ در ساقه بیشتر شد. افزایش شدت پیری در تراکم‌های کاشت پایین را می‌توان به رقابت درون گیاهی و سایه‌اندازی بیشتر نسبت داد.

The effect of planting date and density on leaf Production and Senescence rate in Safflower

IntroductionPredicting leaf area is an important part of the crop simulation models. The ability to predict changes in leaf area index is important to estimate the solar radiation received during the growing season and dry matter production. The knowledge about the leaf area development of safflower is incomplete. Therefore the aim of this study was to quantify leaf production and senescence of safflower ’Local Esfahan’.Materials and MethodsA factorial experiment was conducted based on completely randomized block design with four replicates in Research Farm of ValieAsr University in 2012. Factors were included sowing date (5 and 25 April) and plant density (15, 40, 65 and 90 plant/m2). Leaf area was measured from the beginning of the emergence stage to the end of the growing season at an interval 10 days. Furthermore, the number of green and yellow leaves on main stem, the number of node on main stem and the number of total yellow leaf on plant were counted from the beginning of the growing season to the end of the flowering at an interval 37 days. ResultsThe results showed LAImax in 15plant/m2 were 3.91 and 3.37 in the studied sowing dates, respectively, and its value was decreased with increase in density. The leaf production rate (leaf/°Cd1) was not significantly different among densities of each sowing date and varied from 1.73 to 1.93 leaf/°Cd1. Leaf production terminated after 1349 to 1395 °Cd1 and 1300 to 1384 °Cd1 for studied sowing dates, respectively. The results showed that with increase in leaf number during growing season, leaf area increased as power. The slope of increase in leaf area decreased with increase in density and delay in sowing. The results showed that leaf senescence rate occurred with a steep slope for the lower densities of each sowing date and for the late sowings. Leaf senescence rate based on yellow leaf number on plant for different densities ranged from 0.0025 to 0.0045 leaf/°Cd1 for the first sowing date and 0.0018 to 0.0037 leaf/°Cd1 for the second sowing date.DiscussionThe results showed that leaf area index decreased with increasing plant density. Plant leaf area decreased with increasing plant density due to increasing inter and intraplant competition and reducing the number of branches per plant. However, an increase in the number of plants could not compensate the decrease in leaf area index. This is probably due to decreased number of leaves per plant in higher density. The delay in planting resulted in increasing leaf emergence rate and reducing the effective period of leaf production and consequently the final number of leaves was reduced. The node production rate during this period is primarily determined by temperature and then by assimilates availability for leaf growth. With the increase in density, leaf senescence rate was increased. The increase of senescence rate in low planting densities can be attributed to greater interplant competition and shading.