ارزیابی فنل کل، فلاونوئید و پتانسیل آنتی اکسیدانی اندام های مختلف دو جنس papaver و glaucium جمع آوری شده از نقاط مختلف ایران

سابقه و هدف: از جمله گیاهان دارویی که به دلیل داشتن آلکالوئیدهای متنوع حائز اهمیت هستند، جنس های خشخاش (papaver) و گلوسیوم (glaucium) هستند که در ایران کمتر به خواص فیزیولوژیک و فیتوشیمیایی آنها پرداخته شده است. این تحقیق به منظور بررسی میزان فنل کل، پتانسیل آنتی‌اکسیدانی و فلاونوئید کل در سه اندام میوه، ریشه و پیکره‌هوایی (ساقه و برگ) گونه‌های جمع آوری شده این دو جنس از مناطق مختلف کشور، انجام شد. مواد و روش‌ها: هشت استان (تهران، البرز، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، لرستان، همدان و چهارمحال بختیاری) کشور که از مهمترین مناطق پراکنش این گیاه محسوب می شوند، برای جمع‌آوری نمونه‌های گیاهی انتخاب شدند. پس از شناسایی گونه‌ها (p. tenuifolium, p. dubium, p. bracteatum, p. orientale, p. arenarium, p. lacerum, g. mathiolifolium, g. pulchrum, g. integrrima, g. elegans, g. pulchrum)، عصاره‌گیری از نمونه‌ها با استفاده از روش اولتراسونیک انجام گرفت. خصوصیات فیتوشیمیایی اندام‌های میوه، ریشه و پیکره‌هوایی (ساقه و برگ) شامل محتوای فنل‌کل (به روش فولین‌سیکالتو)، فلاونوئید‌کل (به روش آلومینیوم‌کلراید) و پتانسیل آنتی‌اکسیدانی (به روش مهار رادیکال‌های آزاد dpph) ارزیابی گردید.یافته‌ها: نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد که اندام‌ها و گونه‌های مختلف جنس های پاپاور و گلوسیوم جمع‌آوری شده از مناطق مختلف ایران دارای تنوع بسیار وسیعی از نظر خصوصیات مورد مطالعه بودند. میزان فنل کل در بین نمونه های مختلف از 77.6-23.89 میلی‌گرم گالیک‌اسید بر گرم وزن خشک متغیر بود. بیشترین میزان فنل کل در نمونه اردبیل از گونه p. bracteatum و کمترین میزان فنل کل در نمونه ساری‌دره گرمی (p. arenarium) مشاهده شد. میزان فلاونوئید کل در بین نمونه‌های مختلف از 5.55-1.34 میلی‌گرم کوئرستین بر گرم وزن خشک متغیر بود. بیشترین میزان فلاونوئید‌کل در نمونه سین سرخه‌حصار از گونه g. mathiolifolium و کمترین میزان فلاونوئید کل در نمونه ملارد تهران (p. tenuifolium) مشاهده شد. همچنین نتایج مقایسه میانگین فعالیت آنتی‌اکسیدانی نشان داد که میزان آن در بین نمونه‌های مختلف از 87.5-20.29 درصد متغیر بود. بیشترین میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی در نمونه هیر اردبیل از گونه p. dubium و کمترین میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی در نمونه ایرد‌موسی (p. dubium) گزارش شد.نتیجه‌گیری: از نظر فنل کل، پیکره‌هوایی گونه p. bracteatum؛ فلاونوئید کل، پیکره‌هوایی گونه g. mathiolifolium و پتانسیل آنتی‌اکسیدانی، ریشه گونه p. dubium، اندام‌ها و گونه‌های شاخص بودند. این نتایج نشان می‌دهند که جنس‌های پاپاور و گلوسیوم دارای منابع غنی آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی بوده و می‌توانند در صنایع دارویی کاربرد فراوان داشته باشند. در بین نمونه‌های مورد مطالعه گونه‌های جنس پاپاور از نظر خصوصیات مورد مطالعه غنی‌تر می‌باشند، که می‌توانند در برنامه‌های اصلاحی و اهلی‌سازی این گیاه مورد توجه قرار گیرند.

Study of total phenolic, total flavonoid content and antioxidant potential in various organs of genus Papaver and Glaucium collected from Iran

Background and objectives: Papaver and Glaucium are important genera of the family papaveraceae and commonly used in traditional medicine due to the various alkaloids; however, few studies have been carried out on physiological and phytochemicals of these genuses in Iran. This study was undertaken to determine the total phenolic content, total flavonoid content and antioxidant potential in fruit, root and aerial parts (stem and leaf) of genus Papaver and Glaucium collected from different geographical regions of Iran.Materials and methods: Eight provinces of Iran (Tehran, Alborz, West Azerbaijan, East Azerbaijan, Ardabil, Lorestan, Hamadan, Chaharmahal and Bakhtiari) as the centers of origin for many species of family papaveraceae were chosen for sampling. After species identification (P. tenuifolium, P. dubium, P. bracteatum, P. orientale, P. arenarium, P. lacerum, G. mathiolifolium, G. pulchrum, G. integrrima, G. elegans, G. pulchrum), extraction of samples was conducted using ultrasonic device. Total phenolic content, total flavonoid content and antioxidant potential of fruit, root and aerial parts (stem and leaf) organs were determined using FolinCiocalteu assays, aluminum chloride method and DPPH assay respectively. Results: The results showed that amounts of total phenolic content, total flavonoid content and antioxidant activity were significantly variable both among species and in different plant organs. The amount of total phenolic was ranging from 23.89 to 77.6 mg GAE/g dry weight plant. Total phenolic content was in its highest value (77.6 mg GAE/g DW) in Ardebil sample (P. bracteatum), whereas the lowest level (23.89 mg GAE/g DW) was found in SaridarehGermi (P. arenarium). The amount of total flavonoid content was ranging from 1.34 to 5.55 mg Que/g dry weight plant. Total flavonoid content was in its highest value (5.55 mg Que/g DW) in SinSorkhehesar sample (G. mathiolifolium), whereas the lowest level (1.34 mg Que/g DW) was found in MalardTehran sample (P. tenuifolium). Furthermore, amount of antioxidant activity was ranging from 20.29 to 87.5%. Antioxidant activity was in its highest value (87.5%) in HirArdebil sample (P. dubium), whereas the lowest level (20.29%) was found in Irdmousa sample (P. dubium).Conclusion: In terms of total phenol, aerial parts of P. bracteatum species; total flavonoid, aerial parts of G. mathiolifolium species and antioxidant potential, root of P. dubium, were better organs and species. These results showed that different genus of papaveraceae family (especially Papaver genus) are promising sources of natural antioxidants and could supply precious data for screening genotypes with high bioactive contents for producing natural antioxidants and other phytochemical compounds valuable for pharma industries.