تاثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر تغییرات فیتو هورمونی و جذب عناصر غذایی در دورهای مختلف آبیاری سورگوم

سابقه و هدف: علی رغم بارز بودن جایگاه گیاهان علوفه ای در تعلیف دام، در کشورمان توجه کم تری به این گروه از گیاهان در مقایسه با سایر محصولات زراعی شده است که این امر به کمبود پروتئین حیوانی توام با کاستی در کیفیت آن ها منجر گردیده است. امروزه وقوع تنش خشکی به عنوان یکی از مهم ترین عوامل کاهش دهنده تولید مواد غذایی در نظر گرفته می شود. افزایش جمعیت و کاهش تولید به واسطه بروز تنش خشکی باعث گردیده است که مطالعه در این زمینه همواره به عنوان یکی از مواردمهم در پژوهش ها لحاظ گردد. با توجه به مقاومت گیاه سورگوم به تنش خشکی، این گیاه می تواند به عنوان راهکاری اساسی به منظور حل مشکل کمبود علوفه مطرح باشد که علاوه بر تولید دانه، علوفه تر و خشک آن نیز بسیار مورد توجه است. هدف از این آزمایش بررسی تاثیر کودهای زیستی و شیمیایی با دورهای مختلف آبیاری بر خصوصیات کیفی و کمی علوفه سورگوم بود. به منظور مطالعه کاربرد تلفیقی کودهای زیستی، شیمیایی با دورهای آبیاری مختلف بر خصوصیات کیفی علوفه سورگوم رقم اسپیدفید، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات بر پایه ی بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و 15 تیمار در مزرعه تحقیقاتی واقع در شهرستان نقده انجام شد. عوامل مورد بررسی در این تحقیق شامل، تیمار اصلی آبیاری با سه دور آبیاری (با فاصله 7 روز، با فاصله آبیاری 14 روز و با فاصله آبیاری 21 روز) و تیمارهای کودی شامل 5 سطح کودی (100 درصد کود زیستی، 100 درصد کود شیمیایی، 100 درصد کود زیستی + 75 درصد شیمیایی، 100 درصد زیستی+ 50 درصد شیمیایی، 100 درصد زیستی+ 25 درصد شیمیایی) بود. نتایج پژوهش حاضر بیانگر این بود که بیشترین عملکرد مربوط به تیمار تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمارها بر میزان جذب عناصر غذایی پرمصرف، کممصرف و فیتو هورمونها در سطح احتمال 1 درصد معنیدار شد. تلقیح بذر با باکتریهای محرک رشد ازتو باکتر و فسفات بارور2 و بیوسوپر، بر میزان عناصر جذبی گیاه و هورمونهای گیاه اثر مثبت داشته است. بیشترین مقدار هورمون ایندول استیک اسید در تیمارهای آبیاری سطح نرمال برای تمامی سطوح کودی به غیر از تیمار 100 درصد کود شیمیایی مشاهده گردید و پایینترین مقادیر این هورمون در تیمارهای تنش شدید برای تمامی سطوح کودی ثبت گردید. در رابطه با هورمون جیبرلین برتری در تیمار تلفیقی کودی و آبیاری مشاهده گردید که در دور آبیاری اول بیشترین میزان هورمون جیبرلین مربوط به تیمار 100 درصد کود زیستی+ 25 درصد شیمیایی بود و کمترین میزان مربوط به تیمار 100 درصد کود شیمیایی بود و تیمارهای 100 درصد کود زیستی و 100 درصد زیستی +75 درصد شیمیایی و 100 درصد زیستی +50 درصد شیمیایی در یک گروه و در رتبهی بعدی قرار گرفت. بیشترین میزان هورمون آبسزیک اسید مربوط به تیمار 100 درصد کود شیمیایی بود و کمترین میزان این هورمون مربوط به شرایط آبیاری نرمال در تمامی تیمارهای مورد مطالعه بوده است. به عنوان نتیجه نهایی میتوان چنین اذعان نمود که با توجه به اقلیم خشک ایران از یک سو و تاثیر مثبت باکتریهای محرک رشد از سوی دیگر و اهمیت سورگوم از نظر تولید علوفه به عنوان گیاه مقاوم به خشکی، تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی میتواند به عنوان گامی موثر در راستای کاهش کودهای شیمیای و هزینههای تولید و رفع مشکلات آلودگی زیست محیطی ناشی از استفاده بی رویهی کودهای شیمیایی و کاهش اثرات تخریب تنش خشکی در کشورمان مورد استفاده قرار گیرد.