اثر کودهای شیمیایی، آلی و زیستی بر رشد و صفات فیزیولوژیک سیر (allium sativum l.) در گیلان

سابقه و هدف: سیر یکی از مهمترین سبزیجاتی است که در ایران کشت می شود. سیر نه تنها به‌عنوان ادویه بلکه به‌دلیل خواص درمانی مرتبط با وجود ترکیبات فعال زیستی آن نقش و جایگاه بارزی در میان غذای بشر دارد. عملکرد سیر بسته به روش‌های زراعی و رقم متفاوت می‌باشد. کاربرد کودهای شیمیایی می‌تواند اثر مخرب بر سلامت خاک داشته باشد و منجر به ناپایداری عملکرد شود، در حالی که تلفیقی از کودهای شیمیایی با کودهای آلی و زیستی می‌تواند سلامت و حاصلخیزی خاک را حفظ کند. باکتری‌های متعددی وجود دارند که برای باردهی گیاهان مفید هستند. باکتری‌های آزادزی خاک مانند سودوموناس، آزتوباکتر و آزوسپیریلیوم می‌توانند فراهمی عناصر غذایی را از طریق فرآیندهای طبیعی تثبیت نیتروژن و حلالیت فسفر و رشد گیاه را از طریق سنتز مواد محرک رشد افزایش دهد. بدین ترتیب، این آزمایش به‌منظور ارزیابی اثر کودهای شیمیایی، آلی و زیستی بر عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیک توده بومی سیر در شرایط اقلیمی گیلان انجام شد. مواد و روش‌ها: این آزمایش در سال زراعی 96-1395 به‌صورت اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در استان گیلان (رشت) و در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل منابع کود نیتروژن، شامل پنج تن ورمی‌کمپوست با رطوبت حدود 35 درصد،100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و هفت و نیم تن ورمی‌کمپوست + 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و ترکیب کودهای زیستی شامل عدم تلقیح باکتری، آزوسپریلیوم برازیلینس، آزوسپیریلیوم لیپوفروم، سودوموناس پوتیدا، سودوموناس فلورسنس، آزتوباکتر، آزوسپریلیوم + سودوموناس، آزوسپریلیوم + آزتوباکتر، سودوموناس + آزتوباکتر، آزوسپریلیوم + سودوموناس + آزتوباکتر بود. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بالاترین طول بوته، تعداد برگ سیر، وزن بیولوژیک تک بوته و عملکرد سوخ در شرایط کاربرد کود شیمیایی اوره همراه با باکتری‌های آزوسپیریلیوم + سودوموناس به‌دست آمد. همچنین، همبستگی مثبت و معنی‌داری بین عملکرد سوخ با صفاتی نظیر طول بوته، تعداد برگ سیر، وزن بیولوژیک تک بوته وجود داشت. به‌علاوه، کاربرد توام کودهای زیستی آزوسپیریلیوم و آزتوباکتر در شرایط استفاده از ورمی‌کمپوست سبب افزایش عملکرد سوخ ( 5654.33 کیلوگرم در هکتار) گردید. در این آزمایش، استفاده همزمان تمامی کودهای زیستی مورد مطالعه عملکرد سوخ سیر را در سیستم تغذیه تلفیقی افزایش داد. نتیجه‌گیری: به‌طور کلی، عملکرد و اجزای عملکرد سیر واکنش متفاوتی به کاربرد کودهای، شیمیایی، آلی و زیستی نشان دادند. براساس نتایج این آزمایش، کودهای زیستی مختلفی بسته به نوع سیستم تغذیه می‌توانند از نظر افزایش عملکرد سوخ سودمند باشند. به‌علاوه، کابرد باکتریهای آزوسپیریلیوم + سودوموناس می‌تواند برای ارتقای عملکرد سوخ سیر در کشاورزی متداول و تحت شرایط اقلیمی منطقه قابل توصیه باشد.