بهبود عملکرد و خصوصیات کیفی چای (camellia sinensis (l.) o. kuntze) با بهینه‌سازی کاربرد کود نیتروژن و آب آبیاری
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
مجدسلیمی کوروش ,شایگان شهرزاد
|
|
منبع
|
پژوهش هاي توليد گياهي - 1396 - دوره : 24 - شماره : 1 - صفحه:1 -16
|
|
چکیده
|
سابفه و هدف: شاخساره‌های گیاه چای قسمت قابل برداشت (محصول) بوته‌های چای بوده و به‌عنوان عوامل کلیدی تعیین کننده‌ی کیفیت چای در نظر گرفته می‌شوند که حداقل به میزان 70 درصد در ساختار کیفیت نوشابه‌ی چای، موثر هستند. آب و کود نیتروژنی مهم‌ترین نهاده‌های کشاورزی در تولید برگ‌ها و شاخساره‌های چای هستند و در تعیین میزان کیفیت و بازارپسندی آن نقش مهمی بر عهده دارند. کیفیت چای نیز به سطوح نیتروژن، پلی‌فنل‌ها و کافیین اجزای تشکیل دهنده‌ی شاخساره‌های چای به شدت وابسته است. در این پژوهش تاثیر سطوح مختلف کود نیتروژنی و آب آبیاری بر عملکرد و برخی از شاخص‌های کیفی شاخساره‌های چای برای اولین مرتبه در ایستگاه تحقیقات چای فشالم فومن در استان گیلان بررسی شد. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی و بهینه‌سازی کاربرد کود نیتروژنی و آب آبیاری بر عملکرد و برخی از شاخص‌های کیفی برگ سبز چای، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده نواری در قالب طرح پایه‌ی بلوک‌های کامل تصادفی (با استفاده از روش آبیاری بارانی تک شاخه‌ای) به مدت سه سال (1387 تا 1389) در ایستگاه تحقیقات چای فشالم فومن در استان گیلان انجام شد. تیمارها شامل شش سطح کود نیتروژنی صفر، 100، 200، 300 ، 400 و 500 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و پنج سطح آب آبیاری بودند. برنامه‌ریزی آبیاری با استفاده از پایش رطوبت در عمق توسعه‌ی ریشه به‌صورت هفته‌ای دو بار و با استفاده از روش انعکاس‌سنجی زمانی و معادله بیلان رطوبتی انجام شد. در این آزمایش، وزن برگ سبز برداشت شده در هر کرت اندازه‌گیری و با استفاده از ضریب 22.5 درصد به عملکرد چای فرآوری شده تبدیل گردید. هم‌چنین عوامل موثر بر کیفیت چای نظیر مقدار کل نیتروژن موجود در برگ سوم شاخساره‌ی فعال و برخی از خصوصیات کیفی نظیر درصد کافیین، درصد مواد جامد محلول در آب (عصاره آبی) و درصد پلی‌فنل‌های موجود در شاخساره‌های برداشت‌شده در شاخص سه چین برداشت (فصول بهار، تابستان و پاییز) اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که افزایش کاربرد کود نیتروژنی در دو تقسیط (اواخر اردیبهشت و اواسط تیر) باعث کاهش سطح کیفی چای و انجام آبیاری کامل طی ماه‌های خشک (تیر و مرداد) موجب افزایش عملکرد چای می‌شود. مصرف کود نیتروژنی به میزان 300 تا 350 کیلوگرم در هکتار در شرایط آبیاری کامل (3424 مترمکعب آب آبیاری) منجر به افزایش دو برابری عملکرد نسبت به شرایط بدون آبیاری گردید. در عوض، افزایش مقدار کود نیتروژنی باعث کاهش میزان پلی‌فنل‌ها و مواد جامد محلول در آب و افزایش میزان کافیین و نیتروژن موجود در شاخساره‌های چای گردید. تاثیر آبیاری بر بهبود وضعیت کیفی شاخساره‌های چای فقط در فصل تابستان مشاهده شد. نتیجه‌گیری: به‌منظور حفظ تعادل بین عملکرد و کیفیت چای تولیدی و با در نظر گرفتن ملاحظات اقتصادی و زیست محیطی، برای شرایط آبیاری کامل، کاربرد 200 تا 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در شرایط دیم کاربرد 100 تا 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار توصیه می‌شود.
|
|
کلیدواژه
|
تنش آبی، کود نیتروژنی، کیفیت چای، محصول چای
|
|
آدرس
|
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی, پژوهشکده چای, موسسه تحقیقات علوم باغبانی, ایران, سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی, مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|