بررسی قابلیت انبارمانی و کیفیت فیزیولوژیک بذر دو اکوتیپ گیاه دارویی مریم گلی (salvia officinalis) با استفاده از آزمون پیری تسریع شده

سابقه و هدف: مریم‌گلی گیاهی است از تیره نعناعیان که دارای خواص دارویی است. کشاورزان این گیاه را از طریق بذر تکثیر می‌کنند. اطلاعات کافی در خصوص توانایی انبارمانی و آزمون بنیه برای مریم‌گلی وجود ندارد. بنابراین این تحقیق برای بررسی پتانسیل انبارمانی و امکان استفاده از آزمون پیری زودرس جهت برآورد ظهور گیاهچه در مزرعه، انجام شد. مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل دو اکوتیپ مریم‌گلی (همدان و اصفهان) و مدت‌زمان اعمال پیری زودرس (دمای 40 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 100 درصد) در پنج سطح (صفر، 24، 48، 72 و 96 ساعت) بود. در این آزمایش صفات درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، درصد گیاهچه غیرعادی، سرعت ظهور گیاهچه در گلدان، بنیه بذر، هدایت الکتریکی، نشت پتاسیم و کلسیم مورد مطالعه قرار گرفت. یافته‌ها: همه صفات بررسی شده تحت تاثیر مدت پیری و نوع اکو تیپ قرارگرفتند. درصد گیاهچه های غیر عادی تحت تاثیر برهم کنش اکوتیپ و مدت پیری تسریع شده قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده در هر دو اکوتیپ با افزایش مدت‌زمان اعمال پیری، درصد و سرعت جوانه‌زنی با کاهش محسوسی رو به رو شد که این کاهش در اکوتیپ همدان به ‌مراتب از اکوتیپ اصفهان شدیدتر بود. در اثر تیمار پیری، میزان نشت پتاسیم، کلسیم و هدایت الکتریکی افزایش یافت. افزایش هدایت الکتریکی ناشی از پیری زودرس در اکوتیپ همدان بیشتر از اکوتیپ اصفهان بود. نتیجه گیری: در مجموع نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که اعمال پیری تسریع شده به مدت 24 و 48 ساعت به ترتیب برای اکوتیپ های همدان و اصفهان، جهت برآورد دقیق تر ظهور گیاهچه در مزرعه مناسب است. در مجموع بذر اکوتیپ اصفهان در مقایسه با اکوتیپ همدان از پتانسیل انبارمانی بیشتری برخوردار بود. نتایج t-test نشان داد که درصد جوانه‌زنی استاندارد اکوتیپ ها در آزمایشگاه با درصد سبزشدن آنها در خاک گلدان متفاوت است، لذا آزمون جوانه‌زنی استاندارد در این نوع از بذرها، معرف تعداد بذرهایی که بتوانند در مزرعه سبز شوند نیست. نتیجه گیری: در مجموع نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که اعمال پیری تسریع شده به مدت 24 و 48 ساعت به ترتیب برای اکوتیپ های همدان و اصفهان، جهت برآورد دقیق تر ظهور گیاهچه در مزرعه مناسب است. در مجموع بذر اکوتیپ اصفهان در مقایسه با اکوتیپ همدان از پتانسیل انبارمانی بیشتری برخوردار بود. نتایج t-test نشان داد که درصد جوانه‌زنی استاندارد اکوتیپ ها در آزمایشگاه با درصد سبزشدن آنها در خاک گلدان متفاوت است، لذا آزمون جوانه‌زنی استاندارد در این نوع از بذرها، معرف تعداد بذرهایی که بتوانند در مزرعه سبز شوند نیست.