امکان‌سنجی فلسفی سببیت ترک فعل در حدوث نتیجه مجرمانه

یکی از موضوعات بحث انگیزی که ذیل مسئله رابطه سببیت در حقوق کیفری مطرح می شود،‌ امکان علیت ترک فعل مجرمانه در حدوث نتایج زیان‌بار است. در مجموع، دیدگاه های مختلفی که در این زمینه مطرح شده به دو گروه موافقان و مخالفان تقسیم می شود و این پرسش را فراروی محققان قرار داده که از میان دیدگاه های گوناگون، کدام‌یک از قوت و استحکام بیشتری برخوردار است و می تواند مبنای توجیه مسئولیت کیفری تارک در جرائم مقید به نتیجه واقع شود؟ با توجه به نقش مهمی که انتخاب هر یک از دیدگاه ها در تشخیص اصل مسئولیت تارک یا حدود مسئولیت وی دارد، پژوهش حاضر با اتخاذ روش توصیفی تحلیلی و با یک نگرش فلسفی، کوشش کرده تا با اثبات صغرای یک قیاس اقترانی «هر سببی یا وجود است و یا ماهیت؛ هر عدمی نه وجود است و نه ماهیت؛ پس هر سببی عدم نیست»، به شناسایی دیدگاه صحیح تر بپردازد. نتایج تحقیق نشان‌دهنده اثبات قیاس یادشده و در نتیجه برتری دیدگاه مخالفان بر دیدگاه رقیب است؛ بنابراین، ترک فعل مجرمانه که از سنخ معدومات است، نمی تواند سبب تلقی شده و منشا آثار وجودی باشد و منطقاً نمی توان میان ترک فعل و نتایج مجرمانه رابطه ای با عنوان سببیت احراز کرد.‌

philosophical possibility of omission’s causality on occurring criminal result

the possibility of criminal omission’s causality in occurring harmful results, is a polemical subject that discussed in scope of debate of causality in criminal law. aggregately, various viewpoint in the context may be divided to two branch of advocates and opponents. with regard to the fact that choosing of each viewpoint has an important role on distinguishing sole of responsibility of perpetrator of omission or limits of his responsibility, the present study with a descriptiveanalytical method and a philosophical attitude, attempts to prove a syllogism –any cause is existence or essence; each nonentity is not existence and nor essence; therefore, any cause is not nonentity and attempts to distinguish the more correct viewpoint. study’s result indicates that the syllogism is true and opponents’ viewpoint is prevalent. the criminal omission that is a type of nonentity, therefore, can’t be regarded as cause and can’t produces existential effects and causal relation can’t be rationally proved between omission and criminal results.