تاملی بر رویه دیوان اروپائی حقوق بشر در خصوص درخواست پناهندگی اتباع ایرانی

نظام اروپائی حقوق بشر در قالب کنوانسیون اروپائی حقوق بشر و دیوان اروپائی حقوق بشر نقش بی‌بدیلی در حمایت از پناهجویان و پناهندگان داشته است. دیوان به عنوان مکانیزم نظارتی کنوانسیون، طرح دعاوی از سوی اتباع غیر‌اروپائی علیه دولتهای اروپائی عضو کنوانسیون را پذیرفته است. در این بین دعاوی متعددی توسط پناهجویان ایرانی علیه کشورهای اروپائی حول سه مساله آزادیهای مذهبی، آزادیهای جنسی و آزادیهای سیاسی مطرح شده است. پناهجویان ایرانی عمدتاً مدعی می‌شوند که در صورت بازگرداندن آنها به ایران با اعمال مجازات مواجه خواهند شد و این رویه برخلاف تعهدات کشورهای اروپائی به موجب ماده 3 کنوانسیون می‌باشد. مساله اساسی این است که رویکرد دیوان در قبال این موجبات پناهندگی به چه نحو بوده است؟ این مقاله در راستای ارزیابی رویه دیوان در توسعه و رشد حقوق پناهندگی، با بررسی تبیینی تحلیلی و به روش کتابخانه ای نشان می دهد که دیوان با پذیرش آستانه بسیار پایین برای اثبات اعمال مجازات ارتداد برای ایرانیان در صورت بازگرداندن، موجب مذهبی را بیشتر مورد پذیرش قرار داده است در حالیکه داشتن رفتارهای جنسی نامتعارف را به دلیل تساهل عملی دولت ایران در اعمال مجازات، در اکثر موارد از دلایل اعطاء پناهندگی نپذیرفته است. موجبات سیاسی هم عمدتاً به دلیل تصنعی و سطحی بودن اسناد و مدارک ارائه شده توسط متقاضیان، کمتر مورد توجه و پذیرش دیوان قرار گرفته است.

a reflection on the european court of human rights’ case law regarding the asylum application of iranian citizens

the european system of human rights in the framework of the european convention on human rights and the echr has played an undisputed role in the protection of asylum seekers and refugees. the court, as the oversight mechanism of the convention, has accepted the filing of lawsuits by non eu nationals against eu states parties to the convention. in the meantime, several lawsuits have been filed by iranian asylum seekers against european countries on three issues: religious freedom, sexual freedom and political freedom. iranian asylum seekers mainly claim that they will face punishment if they are returned to iran, which is contrary to the obligations of european countries under article 3 of the convention. the key question is what was the court’s approach to these causes of asylum? this article, in order to evaluate the court’s case law in the development and growth of asylum law, with an explanatory analytical review and library method, shows that the court accept a very low threshold to prove apostasy for iranians. while having abnormal sexual behaviors due to the practical tolerance of the iranian government in imposing punishment, in most cases has not been accepted as a reason for granting asylum. political reasons have been less considered and accepted by the court, mainly due to the superficial nature of the documents submitted by the applicants.