حق دادخواهی و شکایت از نظر شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی و کنترل ساختمان

هیئت عمومی دیوان عالی کشور در رای وحدت رویه شماره 786 نظر شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی را برخلاف اصطلاح آیین دادرسی، «قطعی» و غیرقابل شکایت در دادگستری دانسته است. آن هیئت برای این کار به اصل 159 قانون اساسی و ماده 24 قانون سازمان نظام مهندسی و کنترل ساختمان استناد کرده است. این رای مغایر تضمین‌های حقوق اساسی و رویه قضایی کشور است. همچنین این رای به وضوح رایی نادرست است و بر اساس آموزه های فقهی، رایی غیراصولی است و به هیچ روی نمی شود استدلال آن را که بیان می دارد «قطعیت مورد نظر مقنّن در ماده مذکور، اطلاق دارد» در موارد مشابه به کاربست، زیرا در اصول، اطلاق به لفظ نیست و به مقدمات حکمت است. همچنین این که عملکرد قضایی، عمل ذاتی قوه قضاییه است و واگذاری برخی امور قضایی به بدنه های اداری یا غیرقضایی، اگر نگوییم ممنوع است، دست‌کم نافی حق دادخواهی و دسترسی به دادگاه دادگستری برای نظارت قضایی نیست. نظارت قضایی در اجرای اصل 157 قانون اساسی و به‌ویژه پایش اجرای صحیح قانون در مراجع غیرقضایی برابر آن قانون عادی باید انجام شود. هدف این مقاله ارائه راهکار شفاف برای نظارت بر تصمیم مراجع اداری است. پرسش اصلی نیز این است که اگر همچون شورای مهندسی موضوع این نوشته، رایی صادر شود که نه در دادگاه دادگستری و نه در دیوان عدالت قابل نظارت قضایی نباشد، اهداف واگذاری فعالیت قضایی به چنین بدنه های اداری محقق شده است؟ فرضیه ما ناسازگاری رای وحدت رویه هیات عمومی دیوان عالی کشور با قوانین و اصولی فقهی و نیاز اجتماعی است. روش ما در این نوشته، تطبیقی، تحلیلی و انتقادی است. یافته اصلی این نوشته نیز به دست دادن تفسیر درست از اصول قانون اساسی کشور درباره اعمال ذاتی قوه قضاییه و واگذاری آن به بدنه های اداری است.

access to justice and attack on the official body for referral of complaint & the opinion of disciplinary council of order of engineering and building controlling

general assembly of supreme court in its judgment for unification no 786 said that the opinion of disciplinary council of order of engineering and building controlling, in contrast with procedural and accepted terminology, is definitive and enforceable because the term “definitive” is free from any restriction (absolute). the assembly has provoked to principle number 159 of constitution and so to article 24 of the act of order of engineering and building controlling. this judgment is obviously contrary to our constitutional law and our jurisprudence as well as it is incorrect, inconsistence with principle. in fact, the meaning of word “definitive” should be understood by wisdom and literal interpretation of that word is not binding. also the judicial function cannot be entrusted to non-judicial bodies unless the justiciable have had the right to action in independent tribunal as their constitutional rights provided. judicial review according to principle 157 of our constitution and specially for controlling the good administration of justice in non-judicial bodies is overriding.