از مسئولیت حقوقی دولت‌ها تا مسئولیت اخلاقی آن‌ها در زمینه مقابله با تغییرات آب و هوایی

امروزه برای حل مشکل انتشار گازهای گلخانه‌ای، رژیم حقوقی تغییرات آب‌وهوایی، شامل کنوانسیون ساختاری، پروتکل کیوتو و توافق پاریس با تعهداتی در راستای کاهش تدریجی انتشار این گازها شکل گرفته است. به دلیل فقدان قواعد خاص در زمینه مسئولیت بین‌المللی در این رژیم، حقوق عام مسئولیت بین‌المللی بر هرگونه نقض تعهدات معاهده‌ای و جبران خسارت مربوطه قابلیت اعمال دارد. مسئله این است که آیا این حقوق عام از کارآمدی لازم در حوزه تغییرات آب و هوایی برخوردار است؟ این نوشتار نشان می‌‌دهد حقوق عام مسئولیت دولتی در زمینه قابلیت انتساب، به دلیل عدم وجود قطعیت در سببیت، قادر به اثبات انتساب نیست و به دلیل فقدان تعهد در زمینه ممنوعیت مطلق انتشار گازهای گلخانه‌ای، ناتوان از اثبات نقض تعهد است. همچنین، نظام مذکور به دلیل خروج موضوعی مسئله خسارت از معاهدات مربوطه، بالاخص در توافق پاریس، قادر به حل مسئله جبران خسارت نیز نیست. لذا مسئولیت بین‌المللی دولت در زمینه تغییرات آب و هوایی با ناکارآمدی در ایفاء کارکردهای خود مواجه است. برای جبران این ناکارآمدی، روندهای اخیر به سمتی است که در کنار مسئولیت حقوقی دولت‌ها، به تدریج مسئولیت اخلاقی آن‌ها با محوریت کاهش مصرف انرژی نیز مورد توسل واقع می‌شود.

From legal responsibility of states to their ethical responsibility in the context of climate change

Climate change is one of the problems resulting from increasing greenhouse gas emissions. To solve this problem, the climate change regime, including Framework Convention (1992), Kyoto Protocol (1997) and Paris Agreement (2015) with obligations to the gradual decrease of greenhouse gas emissions have been created. Due to lack of lex Specialis on international responsibility inthe matters of climate change, general rules of international responsibility are applicable to any international wrongful acts of states and compensation for damages suffered by victim states. However this study indicates the system cannnot prove the element of  due to uncertainty in causality. Therefore, it faces a challenge in regard to breach of obligation element, because of lack of unconditional obligation in prohibition of emissions; and finally the system faces ambiguity in compensation, because of subjective excluding of compensation especially in Paris Agreement. Consequently, state responsibility is inefficient in the context of climate change and recent developments in this area emphasie ethical responsibility in energy consumption to rectify the relative inefficiency of legal responsibility.