بررسی انتقادی آرای اخیر دادگاه اروپایی دادگستری و دادگاه اروپایی حقوق بشر در خصوص آزادی مذهب در چارچوب دکترین حاشیه صلاحدید

اگرچه کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و پروتکل اول دربردارنده مقرره‌ای راجع به حق آزادی مذهب و ابراز آن و حق والدین برای آموزش کودکانشان مطابق با آداب و رسوم و مذهبشان است، تجویز عدول از تعهدات در کنوانسیون مذکور، امکان توسل به حاشیه صلاحدید از طرف دولت‌ها را در مقام تفسیر و اجرای حقوق مذکور فراهم کرده است. درک حاشیه صلاحدید دولت‌ها برای تحدید حقوق فوق‌الذکر در پرتو نقد و بررسی اعمال گسترده اصل تناسب ممکن است. کنش متقابل میان اصل تناسب و حاشیه صلاحدید در تامین حق آزادی مذهب توسط دولت‌های عضو دارای اهمیت است. در این مقاله با نگاهی به آرای اخیر صادره از مراجع قضایی اروپایی در خصوص حق آزادی مذهب و ابراز آن مشخص خواهد شد که چگونه دامنه حاشیه صلاحدید توسط مراجع قضایی اروپایی تعیین خواهد شد. به این ترتیب سوال اصلی این خواهد بود که  محدوده حاشیه صلاحدید چگونه تعیین می­شود؟ در بررسی رویه مراجع قضایی اروپایی مشخص شده است که این مراجع در صددند در یک رابطه دیالکتیکی میان منفعت کلی جامعه و منافع افراد به سنتز رعایت اصل تناسب و برقراری تعادل عادلانه میان تضمین حق از یک طرف و رعایت ضروریات جامعه و هدف مورد نظر دولت از طرف دیگر برسد. اگرچه در آرای متعددی این فرض اثبات شده است اما در بررسی آرای اخیر با رویکردی انتقادی به نظر می­رسد که این مراجع در برقراری تعادل عادلانه فوق‌الذکر موفق نبوده است.

Critical Review of Resent Cases Raised Before European Court Of Justice and European Court Of Human Rights Regarding the Right to Freedom of Religion within the Doctrine of Margin of Appreciation

Although ECHR and first protocol contains a provision concerning right to freedom of religion and freedom to practicereligion as well right of parents to choose their children’s religious education, permission of derogating from their obligations result in providing margin of appreciation by contracting states in order to interpret and apply mentioned rights. It may not be going too far to say that one does not understand the margin of appreciation unless one obtains a proper appreciation of widespread application of the principle of proportionality. The interaction between the principle of proportionality and margin of appreciation is of significance in securing the right to freedom of religion by contracting states. This article shall examine the status of freedom of religion and its scope in European system. In the light of resent cases, Having defined how European courts will ascertain scope and extent of margin of appreciation, we shall deal with this question ofhow d European courts synthesize a dialectical relationship between the general interest of society and the interests of individuals? It seems that the Court, in many cases, seeks to synthesize the principle of proportionality and establish a fair balance between  ensuring the individual rights on the one hand and the society’s necessities as well as the intended purpose of state on the other.