مسئولیت مدیران در پرتو قاعده قضاوت حرفه‌ای؛ با تاکید بر حقوق ایالت دلور امریکا

قاعدۀ قضاوت حرفه‌ای به این پیش‌فرض اشاره دارد که مدیران شرکت‌ها مسئولیتی در برابر ضررهای ناشی از تصمیماتی که با حسن‌نیت می‌گیرند، ندارند. این قاعده مدیران را از مسئولیت مدنی و جزایی در برابر خساراتی که به سبب تصمیمات آنها به شرکت وارد شده ‌است، معاف می‌دارد؛ حتی اگر آن تصمیم‌گیری اشتباه بوده‌ است. اعمال این قاعده پس از بررسی یک دسته شرایط مقدماتی صورت می‌پذیرد و قضات در صورت وجود آن شرایط و صرف‌نظر از نتیجۀ تصمیم‌گیری و خسارات احتمالی ایجاد شده، نباید ماهیت تصمیمات مدیران را بازبینی کنند. مبنای این قاعده آن است که اگر صلاحیت ادارۀ امور شرکت به مدیران اعطا شده، لازم است آنها در برابر دعاوی احتمالی سهام‌داران در خصوص اعمال این صلاحیت حمایت شوند. درغیراین‌صورت، مدیران حرفه‌ای امکان مدیریت بهینۀ شرکت‌ها را نخواهند داشت؛ چراکه خطر پذیرش مسئولیت، مانع تصمیم‌گیری و اعمال صلاحیت می‌شود. بدین ترتیب قاعدۀ قضاوت حرفه‌ای باید به مثابه قاعده‌ای در نظر گرفته شود که در صورت عدم نقض تعهدات امانی مدیر (عدم منفعت طلبی شخصی، مراقبت و حسننیت)، قضات را از هرگونه بازبینی قضایی در خصوص تصمیمات منع کند. این امر بیانگر آن است که قاعدۀ مزبور نباید با قاعدۀ مسئولیت مدنی یکسان شمرده شود. این نوشتار به بررسی پیدایش و شرایط اعمال قاعده قضاوت حرفه‌ای در محاکم ایالت دلور آمریکا و همچنین بررسی وجود این قاعده در ایران می‌پردازد.

Directors ‘Liability in Light of Business Judgment Rule, with emphasis on Delaware’s Laws.

Business judgment rule refers to the presumption that directors are not responsible for losses that may be suffered as a result of a decision that directors made or authorized in good faith. It protects directors from personal civil liability for the decisions they make on behalf of a corporation, even though the decision proves to be erroneous. This rule is applicable upon an examination of certain preconditions, but prevents courts to secondguess director’s decisions. The basis of this rule lays on the fact that if discretion of management of the company is referred to directors, they must be protected against claims on application of this discretion. Otherwise, management of modern companies is impossible. Therefore, this article examines the standard of liability as business judgment should be regarded as a rule which prevents courts from reviewing directors’ decisions absent grounds breach of fiduciary duties (such as of selfdealing, lack of independence or irrational decisions). This article will discuss emergence and application of business judgment rule in Delaware courts and analyzes the existence of this rule in Iran’s legal system.