تاثیر کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و پارامترهای ژئوتکنیکی خاک برروی فرونشست زمین با استفاده از gis (مطالعه موردی: شهر تبریز)

چکیده فرونشست زمین درواقع حرکت رو به پایین سطح زمین می باشد که در صورت گسترش، احتمال آسیب جدی به زیرساختارها، خطوط انتقال و سازه ها وجود دارد. با توجه به خطرات فرونشست زمین و همچنین با علم به این که کاهش سطح آب های زیرزمینی و پارامتر های ژئوتکنیکی خاک معیارهای موثری در زمینه فرونشست زمین هستند، تحقیق حاضر به بررسی تاثیر این پارامترها بر روی فرونشست زمین در شهر تبریز پرداخته است. در ابتدا با استفاده از داده‌ها‌ی راداری در سال های 1385 و 1395 و با روش insar نسبت به تهیه نقشه فرونشست در شهر تبریز اقدام گردیده است. براساس خروجی های حاصل، 5 درصد از شهر با فرونشست بسیار زیاد، 17 درصد با فرونشست زیاد، 25 درصد با فرونشست متوسط، 23 درصد با فرونشست کم و 30 درصد با فرونشست بسیار کم مواجه شده است. همچنین با استفاده از مدل fahp (fuzzy analytic hierarchy process) در محیط gis نقشه مربوط به مناطق مستعد وقوع فرونشست تهیه شده است. برای انجام مدل fahp از 5 معیار تاثیرگذار استفاده شده است که عبارت‌اند از: تغییرات سطح آب های زیرزمینی، ضریب تراکم پذیری حجمی، نتایج spt، نوع زمین و نوع لایه خاک. داده‌ها‌ی موردنیاز از سازمان های مربوطه اخذ و پس از آماده سازی وارد محیط نرم افزار arcgis 10.5 گردیدند. پس از تهیه نقشه‌ها‌ی درون یابی شده هر یک از معیارها و استانداردسازی آن ها، نسبت به محاسبه وزن معیارها اقدام گردیده است و پس از تلفیق لایه‌ها‌ی معیار و وزن معیارها با یکدیگر نقشه نهایی مناطق مستعد فرونشست در شهر تبریز به‌دست‌آمده است. بر اساس نتایج مدل fahp مناطق غرب، جنوب غربی و قسمت هایی از جنوب مستعدترین مناطق برای وقوع فرونشست در شهر تبریز می باشند، در مقابل مناطق شمالی و شمال غربی شهر از استعداد کمی ‌‍‌برای وقوع فرونشست برخوردار می باشند. نتایج به‌دست‌آمده از روش insar نیز تاییدکننده نتایج به‌دست‌آمده از مدل fahp با هم خوانی بیش از 85 درصد می باشد. تفاوت دو نقشه به صورت جزئی و در مناطق با فرونشست کم و بسیار کم می باشد.

The Investigation of Groundwater Reducing and Geotechnical Parameters of Soil Impacts on Land-Subsidence by GIS (Case Study: Tabriz City)

Land subsidence can be counted as a vital concern for human beings due to its harmful effects. The impacts of land subsidence can be seen in several forms, such as cracks in buildings, damage of infrastructures (roads and bridges), tilting and damaged houses, and increases in flooding inundation areas (Gumilar et al., 2015). Overusing of water and soil resources, which can threaten nature and human life, is considered as one of the main reasons for some natural hazards like land subsidence.