استفاده از محاسبات نرم در پیش‌بینی و برآورد دبی جریان و بررسی جریان زیستمحیطی (مطالعه موردی: رودخانه خرخره‌چای)

پیش بینی جریان رودخانه و جریان زیست محیطی به منظور تامین نیاز اکوسیستم رودخانه، بهره برداری و برنامه ریزی منابع آب، لازم و ضروری است. در تحقیق حاضر، ابتدا عملکرد مدل های فازی عصبی و برنامه ریزی بیان ژن برای پیش بینی جریان رودخانه خرخره چای مورد بررسی قرار گرفت. رودخانه خرخره چای از شعب رودخانه سقز در استان کردستان است که از تلاقی سه شاخه آب رغجو، ایراب، پیرسلیمان در روستای خرخره چای به وجود آمده است. در مهندسی منابع آب استفاده از داده های ایستگاه مجاور و مشابه جهت پیش بینی جریان در ایستگاه فاقد آمار مورد توجه می باشد. بدین منظور از داده های روان آب ماهانه ایستگاه هیدرومتری صفاخانه بر روی رودخانه ساروق چای به مدت 21 سال جهت پیش بینی جریان خرخره در ایستگاه سنته استفاده گردید. همچنین در این تحقیق اثرات دوره ای و فصلی جریان ماهانه بر روی عملکرد پیش بینی مدل ها مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از پیش بینی جریان، در بخش دوم تحقیق جریان زیست محیطی رودخانه ساروق چای با استفاده از دو روش اکو هیدرولوژیک drm،fdc shifting  برآورد شد. در بخش اول مطالعه، نتایج نشان داد که روش های فازی عصبی و برنامه ریزی بیان ژن نتایج قابل قبولی در پیش بینی جریان رودخانه داشتند. با این وجود مدل برنامه ریزی بیان ژن به دلیل ارائه رابطه ریاضی حاکم بر مساله مورد مطالعه نسبت به مدل فازی عصبی برتری داشت. نتایج بخش دوم تحقیق نشان داد که برای حفظ رودخانه ساروق چای در حداقل وضعیت اکولوژیکی قابل قبول (کلاس مدیریت زیست محیطی c)، به طور متوسط، شدت جریان 2.05 مترمکعب بر ثانیه (معادل 23 درصد متوسط جریان سالانه) در طول رودخانه تا دریاچه ارومیه، بایستی برقرار باشد.