آشنایی‌زدایی در دیوان شعری عرار (مطالعه موردی؛ پنج قصیده: یاحلوة النظرة، متی، راهب الحانة، قالوا اناب، شباب)

آشنایی زدایی، خروج از مالوف و آشناست؛ خروجی که در پی آن در خواننده یا شنونده سخن، شگفتی حاصل شود؛ یعنی شاعر یا ادیب با زدودن تکرار از زبان ، سخنی زیبا و تاثیرگذار خلق کند. شگرد شاعر یا ادیب این است که عادت را از زبان می زداید و زبانی نو می آفریند؛ زبانی که مهمترین هدفش برجسته سازی گفتار است و این همان زبان شعر است. آشنایی زدایی، در نظرِ صورتگرایانِ روس، هر نوع نوآوری در قلمروِ ساخت و صورت ها است و هر پدیدۀ کهنه ای را در صورتی نو در آوردن؛ یعنیهنر سازه را از نو زنده و فعّال کردن . مثلاً یک تشبیه را که به علّت تکرار، دستمالی شده و نمی تواند فعّال باشد ، از طریقی فعّال کردن. مصطفی وهبی التل متخلص به عرار، شاعر، ادیب و روشنفکر اردنی است. در شعر وی نشانه هایی از عشق، شراب و مستی، هستی و نیستی، زندگی و مرگ، عیاشی و خوشگذرانی را میتوان دید، یکی از ویژگیهای برجسته شعر وی آشنایی زدایی است که قاعده افزایی ، هنجارشکنی در قافیه، تصاویر زیبا و ترکیب های نوین ، انسجام و هماهنگی در شعر ، از شیوه های آن است. در این پژوهش سعی بر آن است تا بر اساس نظریه های صورتگرایان و با ارائه مقدمه ای کوتاه در نقد صورتگرایی و اصو آن، شیوه های آشنایی زدایی در پنج قصیدۀ منتخب از دیوان عرار با روش تحلیلی توصیفی مورد بررسی قرار گیرد و به این سوا پاسخ دهد که: کدامیک از شیوه های آشنایی زدایی در این پنج قصیده متداول بوده است و هدف ویاز این رویکرد ادبی چه بوده است؟ و ازجمله نتایج این جستار، آشنایی زدایی است که آن را در قالب قاعده افزایی، توازن آوایی، هنجارشکنی در قافیه، تجدید و نوآوری در برخی اوزان عروضی خلیلی می توان به شمار آورد.