نقد رمان «عصفور من الشرق» از نگاه جامعه‌شناسی مکتب فرانکفورت

موضوع اجتماعی «انتقاد» در جامعه‌شناسی ادبیات با ظهور مکتب فرانکفورت، شکلی منسجم‌تر و علمی‌تر یافته است. رمان «عصفور من الشرق» که مبتنی بر واقع‌گرایی انتقادی است، با انعکاس هدفمند شرایط جامعه و با انگیزه هشدار نسبت به تغییرات جهان و همچنین ورود «سرمایه‌داری» نگاشته شده است. هدف از پژوهش فوق تبیین رویکرد نویسنده متعهد، «توفیق الحکیم»، در برابر تحولات جامعه است؛ از اینرو چگونگی تبیین دغدغه‌های نویسنده نسبت به تغییرات پیشروی جامعه و همین‌طور نحوه پردازش این دغدغه‌ها با به‌کارگیری شگردهای داستان‌نویسی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این جستار از روش‌های توصیفی و تحلیلی مبتنی بر ماده‌گرایی تاریخی و روان‌شناسی بهره برد‌ه‌ایم. دستاورد این پژوهش بیانگر آن است که توفیق‌الحکیم با به‌کارگیری عناصر رمان‌نویسی توانسته است بحران‌های ناشی از سرمایه‌داری را پیش‌بینی نموده و راه برون‌رفت از آن را بازگشت به هویت اصیل شرقی معرفی نماید.

The criticism on the novel“Asfouro menal shargh” From the Frankfurt schoolofsociology’ view

A social issue“criticism” was developed ina mannermore consistent andmore scientific with theemergence ofthe Frankfurt School, in the sociologyof literature. Asfouro Alsharghnovel,which based oncriticalrealism, has been written due toreflectingcommunityconditionsto be targetedand to motivatingto warnabout global changeand“capitalismentry”, too. The studyaimed to explaincommittedauthors’approach “TawfiqalHakim”encounter withtheevolutionof the society soit becomesspecial significant how toexplain theauthor apos sconcernswith respect tochanges inthe society’s advances,as well ashow processingthese concernswith the use oftechniquesto novelize. Thispaperhas used the descriptiveand analytical methodsbased onhistoricalmaterialismand psychology. Overall, this study showed thatTawfiqalHakim, who hasbeenwritingnovelsusingelements of, could predict crisisoriginating from capitalismand he introduced that thewayisa return to theEastauthenticidentity, to get rid of.