خوانش نشانه‌شناسی قصیده «ریتا احبینی» محمود درویش بر اساس الگوی «مایکل ریفاتر

الگوی نشانه‌شناسی ریفاتر از جمله اولین الگوهای نشانه‌شناسی است که به شکل ویژه به بررسی گونۀ ادبی شعر پرداخته است. در این روش، توانش ادبی خواننده و عکس‌العمل او نسبت به شعر بسیار مهم است و خوانش شعر در دو سطح اکتشافی و پس‌کنشانه انجام می‌گیرد. در سطح اول، معنا و روساخت متن بررسی می‌شود و در سطح دوم، با توجه به عناصر غیردستوری، ژرف‌ساخت متن و دلالت‌های زبانی، واکاوی می‌شوند. مقاومت و عشق، دو مضمون اصلی شعر محمود درویش است و او در این مضمون‌های شعری با استفاده از عناصر غیردستوری، دلالت‌های زبانی را پدید می‌آورد و مدلول و پیام اصلی خود را در ورای سطح ظاهری واژگان پنهان می‌سازد و آگاهانه ادراک مفهوم شعر را برای مخاطب به تاخیر می‌اندازد. پژوهش حاضر می‌کوشد با شیوۀ توصیفیتحلیلی و با تکیه‌بر مبانی نظریۀ نشانه‌شناسی شعر مایکل ریفاتر، به کشف انباشت‌ها و منظومه‌های توصیفی قصیدۀ «ریتا احبینی» بپردازد و با دریافت تداعی واژگان، ماتریس(قالب) ساختاری قصیده را برای خواننده بازگو کند. تبیین الگوی نشانه شناسی مایکل ریفاتر و تبیین بن مایه های ادبیات مقاومت در شعر محمود درویش و زوایای پنهان آن با به‌کارگیری الگوی نشانه شناسی، از اهداف این پژوهش است. ازجمله نتایج برآمده از خوانش پس‌کنشانه قصیده مذکور، بیانگر وجود دلالت‌های متعددی از واژه «ریتا» در نزد محمود درویش است که با مفهوم وطن در نزد وی درآمیخته و در نهایت به رمز فلسطین بدل گشته است و این‌گونه، مضمونی رمانتیک را در خدمت مفهوم مقاومت قرار داده است. تداعی‌های واژگانی این شعر در ماتریس ساختاری آن با ظرافت هر چه بیشتر، بازتاب یافته‌اند و تصویری از وضعیت فلسطین و دورنمای مقاومت را به نمایش گذاشته‌اند.

Reading the Semiotics of Mahmoud Darwish’s Poem Rita Ahebbini Based on the Model of Michael Rifater

.The semiotic model of Michael Rifater is one of the first semiotic patterns that has specifically studied the literary form of poetry. In this model, much attention is paid to the literary ability of the readership and his reaction to poetry, and poetry reading is done at both exploratory and postaction levels. In the first level, the meaning and superstructure of the text are examined, and in the second level, according to the nongrammatical elements, the deep layers of the text and linguistic implications are analyzed. Resistance and love are the two main themes of Mahmoud Darvish’s poetry, and he creates linguistic meanings in these poetic themes by using nongrammatical elements. He hides the main meaning and message beyond the apparent surface of words and consciously delays the understanding of the meaning of poetry. The present study tries to discover the accumulations and descriptive systems of Rita Ahbini’s poem in a descriptiveanalytical way and relying on the foundations of Michael Rifater’s theory of semiotics of poetry, and to recite the structural matrix of the poem to the reader. Explaining the semiotic model of Michael Rifater and explaining the principles of resistance literature in Mahmoud Darvish’s poetry and its hidden layers using the semiotic model are the objectives of this research.  Among the results of the reactionary reading of the poem there are several implications of the word &Rita& in Mahmoud Darvish’s works, who mixed it with the concept of homeland and eventually became the symbol of Palestine, and thus put a romantic theme in the service of the concept of resistance. The hypograms of this poem are well reflected in its structural matrix and show a picture of the situation in Palestine and the prospect of resistance