تحلیل گفتمان در سروده‌های بائیه «مصعب‌العبدی» و هائیه «ابوفراس‌ الحمدانی» باتکیه بر نظریه کنش‌گفتار

یکی از اغراض مهم شعر شیعی، مدح است که شاعر آن را در دوره‌های مختلف با توجه به وجود الگوی یکسان مدحیات کلاسیک شعر شیعی که شامل مقدمه غزلی، ذمّ معاندان، بیان حقانیت امامت و سرانجام عرض ارادت به ساحت امام (ع) می‌شود به مخاطب سروده ها ارائه داده است. آنچه بایسته توجه است نوع و نحوه پردازش مواضع یکسان در این دست از اشعار می‌باشد که بررسی آن در گفتمان شعر آیینی ضروری است. در مقاله حاضر با روش توصیفیتحلیلی ابیاتی از دو شاعر شیعی (مصعب‌عبدی و ابوفراس حمدانی) انتخاب و بر اساس طبقه‌بندی پاره‌گفتارها مبتنی بر نظریه «جان سرل» به تحلیل آن‌ها پرداخته‌ شده است. از ویژگی‌های بارز کنش‌گفتارهای مصعب می‌توان به جزءنگری و انعکاس انگیزه‌ها و احساسات متفاوت اشاره کرد و در مقابل، گفتمان ابو فراس دارای صراحت بیان و یکپارچگی بیشتری است.