اثر مستقیم و غیر مستقیم توسعه مالی بر رشد اقتصادی ایران

نوشتارهایی که در آنها رابطه بین نظام مالی و رشد اقتصادی مورد بحث قرار می گیرد به دو گروه متمایز تقسیم می گردند، آزادسازی مالی و سرکوب مالی. درنوشتارهایی که از آزادسازی مالی حمایت می گردد پول یا نظام مالی باعث رشد اقتصادی در یک کشور می گردد، در حالی که در نوشتارهایی که از سرکوب مالی حمایت می گردد پول یا نظام مالی یک مانع در نظر گرفته می شود. یافته های نظری و تجربی اخیر بین المللی تاکید روزافزونی بر نظام مالی در توضیح رشد اقتصادی دارند. آنان از این بحث حمایت می کنند که یک بخش مالی پرقدرت باحداقل بحران های مالی، برای رشد اقتصادی ضروری می باشد. در شواهد بین المللی نشان داده شده که ارتباط بین بخش مالی و رشد هم مستقیم و هم از طریق افزایش در نرخ سرمایه گذاری و بهره وری کل عوامل غیرمستقیم می باشد. از این گذشته شواهدی در مورد دو جهتی بودن رابطه بین بخش مالی و بخش واقعی اقتصاد نیز وجود دارد. در این مقاله، امکان وجود اثرات مستقیم و غیر مستقیم و بازخورد نشان داده می شود، بنابراین از روش مناسب رویکرد الگوی بردار تصریح خطای (vecm) حداکثر درستنمایی با اطلاعات کامل یوهانسن استفاده می گردد و همچنین برای بررسی جهت رابطه میان متغیرها و تعیین جهت ارتباط میان بخش مالی و بخش واقعی اقتصاد از روش پسران شین و اسمیت (ardl) استفاده می شود. دوره زمانی مورد مطالعه 80-1350 در ایران میباشد. این مقاله معرف پیشرفت هایی نسبت به قبل می باشد : اول برای تخمین از دو الگو استفاده می گردد. در الگوی اول تنها اثرات مستقیم و غیرمستقیم بخش مالی بر بخش واقعی اقتصاد بررسی می گردد، در حالیکه در الگوی دوم الگوی اول با در نظر گرفتن امکان وجود اثرات بازخور بین بخش‌های مالی و واقعی کاملتر می گردد. دوم، در این مقاله از روش fiml vecm استفاده شده که امکان وجود روابط چند گانه بین بخش مالی و بخش واقعی را بررسی می کند. نتیجه بدست آمده این می باشد که در ایران، طی سالهای 85-1350 رابطه مثبت و معنی داری میان توسعه مالی و رشد اقتصادی وجود ندارد چرا که رابطه بدست آمده نشان می دهد که تولید ناخالص داخلی سرانه تاثیر منفی بر حجم نقدینگی (به عنوان یکی از شاخص های توسعه مالی) دارد و همچنین جهت رابطه میان توسعه مالی و رشد اقتصادی دو طرفه نمی باشد و چون رابطه دو طرفی بین متغیرهای توسعه مالی و سرمایه گذاری وجود ندارد، از اینرو امکان اثرات بازخور نیز در این مدل وجود ندارد.