شناخت و کارکرد قبض انبار در حقوق ایران و تطبیق با قانون تجارت ایالات متحده آمریکا

قبض انبار از جمله اسناد تجاری در مفهوم عام است که تاکنون در نظام حقوقی ایران کمتر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. لذا در این مقاله با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی ابتدا شناخت و ماهیت این سند تجاری و سپس کارکرد آن در دو نظام حقوقی ایران و ایالات متحده آمریکا مورد بررسی قرار گرفته است. از نظر پیشینه تاریخی قبض انبار از سال 1340 هجری خورشیدی وارد ادبیات حقوقی ایران شد، هر چند که بازرگانان قبل از آن نیز در مبادلات تجاری از آن استفاده می‏نمودند. به لحاظ ماهیت و نوع سند به نظر می‏رسد در حقوق ایران قبض انبار دارای کارکردی وثیقه‏ای و رهنی است و پس از سپردن کالا به انبارهای عمومی، انباردار موظف به صدور قبض رسید و تحویل آن به شخصی که کالا را به انبار سپرده، خواهد بود. این سند که دلیل مالکیت کالاست از طریق ظهرنویسی قابل واگذاری به دیگران است. در نظام حقوقی فدرال و قانون یکنواخت تجارت آمریکا نیز قبض انبار ماهیتی وثیقه ای داشته و از قابلیت ظهر نویسی و همچنین در وجه حامل بودن برخوردار است. انبار ممکن است بین قوانین فدرال و یا ایالتی یکی را انتخاب کند. در سطح ملی نیز ممکن است رویه واحدی در موضوع قبض انبار حاصل نشود، اگرچه برخی از ایالت‏ها از نزدیک بر انبارها نظارت دارند.

recognition and functioning of warehouse receipt in iran’s law and comparing with us uniform commercial code

recognition and functioning of warehouse receipt is one of the legal issues that was not studied in iran’s law. therefore, in this article firstly recognition and legal nature of warehouse receipt and secondly functioning of this instrument in iran’s and us law were considered. historically, warehouse receipt has entered in iranian law’s litreture since 1961. although, merchants have used aforesaid instrument prior sch time. in iran’s law, this instrument has the collateral role. after submission of the commodity to the public warehouse, stockman is obliged to issue the warehouse receipt. this instrument is the proof of title of the commodity and it could be trasfered to the third party through endorsement. in federal legal system and us uniform commercial code, this instrument has the collateral, endorsable and bearing role. warehouse owner may select one of the federal and/or state regulation. in local level, it is possible not to meet unified procedure in warehouse receipt issue. although, several states supervise on warehouse directly.