مطالعه رستنی‌های جنگلی بر حسب گرادیان ارتفاع در رویشگاه توسکاستان- چهارباغ استان گلستان

بررسی اصولی و علمی پراکنش رستنی‌های جنگلی بر روی نیم‌رخ‌های سلسله جبال البرز می‌تواند به معرفی رویشگاه‌های طبیعی بر حسب تغییرات ارتفاع از سطح دریا منجر شود. هدف از انجام این پژوهش بررسی الگوی پراکنش گیاهان در امتداد گرادیان ارتفاعی واقع شده در دامنه شمالی رشته‌کوه‌های البرز در منطقه توسکاستان- چهارباغ واقع در استان گلستان است. در این پژوهش حضور گونه‌های گیاهی بر روی 24 ترانسکت 100 متری عمود و در دو طرف جاده و نقاط نمونه‌برداری (12 نقطه)، در امتداد گرادیان بین 2340-740 متر ارتفاع از سطح دریا و با تغییرات 200 متری ارتفاع از سطح دریا، ثبت شد. با استفاده از آنالیز twinspan توسط نرم‌افزار pc-ord 5 براساس تشابه و نداشتن تشابه گونه‌های گیاهی در داخل ترانسکت‌های نمونه‌برداری شده، گروه‌بندی شدند. برای بررسی ارتباط بین پوشش گیاهی و عوامل محیطی (ارتفاع، شیب، جهت جغرافیایی، بارندگی، درجه حرارت، رطوبت نسبی و تبخیر و تعرق) از آنالیز تجزیه مولفه‌های اصلی (pca) بهره‌گیری شد. نتایج نشان داد که 4 گروه گیاهی قابل تفکیک با فرم‌های رویشی (الف) درخت و درختچه، (ب) درختچه و بوته، (ج) بوته و فورب و (د) فورب و گراس تشخیص داده‌ شد. عوامل محیطی به‌خصوص ارتفاع از سطح دریا با اثرگذاری بر پارامترهای اقلیمی در تفکیک و پراکنش این فرم‌های رویشی تاثیر به‌سزایی دارد. به‌طوری‌که یک یا چند گونه گیاهی، معرف خصوصیات بوم‌شناختی خاص آن دامنه ارتفاعی می‌باشند.