تاثیر شدت های مختلف شاخه‎ زنی درختان حرا (avicennia marina (forssk.) vierh. ) بر زادآوری و رویش توده

سابقه و هدف: مانگروها، یکی از پوشش‎های مهم و اثرگذار بوم‎سازگان ماندابی هستند که همیشه‌سبز و مقاوم به شوری بوده و در پهنه‎های جزرومدی نواحی گرمسیری و نیمه‎گرمسیری رویش می‎کنند، به‎طوری‎که به شرایط شوری زیاد، باد، محیط غیرهوازی خاک و جزرومدهای با ارتفاع زیاد سازگار شده‌اند. باوجود خدمات محیط‌زیستی فراوان، این جنگل‎ها از بوم‎سازگان‎های در حال تهدید در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری محسوب می‎شوند که نسبت به فعالیت‎های بشری و تغییرات آب و هوایی بسیار آسیب‎پذیر بوده و در معرض تهدید هستند. در طول سالیان اخیر، تخریب زیستگاه‎های مانگرو درنتیجه توسعه سواحل، آلودگی، آبزی‎پروری، قطع و بهره‌برداری و تهیه سوخت، با شدت بیشتری انجام گرفته و منجر به کاهش شدید مساحت جنگل‎های مانگرو شده است. یکی از مهم‎ترین تهدیدهای انسانی در جنگل‎های مانگروی استان هرمزگان، شاخه‎زنی حرا (avicennia marina) توسط افراد بومی به‎منظور تعلیف دام است. درصد اهمیت شاخه‎زنی در هرمزگان نسبت به سایر تهدیدها بسیار بیشتر است، بنابراین هدف از این پژوهش بررسی تاثیر شدت‎های مختلف شاخه‎زنی بر ویژگی‎های زایشی و رویش توده جنگلی می‎باشد.مواد و روش‎ها: محل اجرای طرح (منطقه‎ای به طول 180 متر در امتداد ساحل و طول جنگل مانگرو، در امتداد بالاترین و پائین‌ترین سطح جزرومد) بود. این طرح در قالب آماری کاملاً تصادفی با 4 تیمار و 10 تکرار در قطعات نمونه به‎طول 40 و عرض 25 متر در امتداد شیب اراضی ساحلی انجام شد. در هر قطعه نمونه و در امتداد قطر آن، 10 درخت حرا که قطر تاج آن بیشتر از 2 متر بود، انتخاب شد و تیمارهای شاخه‏زنی با درصدهای (صفر، 10، 20 و 30 درصد) بر روی آنها اجرا شد (40 درخت). قابل ذکر است که قطر در ارتفاع 30 سانتی‎متر و ارتفاع درختان نمونه، وضعیت زادآوری اطراف درختان نمونه، قطر و ارتفاع درختان اطراف، پیش از شاخه‎زنی و 5 سال پس از شاخه‎زنی، اندازه‎گیری شد و با استفاده از تجزیه واریانس یک‎طرفه مقایسه شد. یافته‎ها: نتایج نشان داد میزان رشد ارتفاعی و قطری درختان نمونه، در تیمار شاهد با مقادیر 0.45 متر و 2.37 سامتی‎متر بیشترین مقدار را داشت و به‎طور معنی‎داری بیشتر از تیمارهای 20 (0.23 متر و 0.94 سانتی‎متر) و 30 درصد (0.17 متر و 0.52 سانتی‎متر) بود. همچنین، مقدار زادآوری در اطراف درختان نمونه با انجام شاخه‎زنی کاهش معنی‎داری داشت. زادآوری در تیمار شاهد با مقدار 0.093 اصله نهال در متر مربع، بیشترین مقدار را داشت، در حالی‎که در تیمار شاخه‎زنی 30 درصد، کمترین مقدار (0.031 اصله نهال در متر مربع) مشاهده شد. قابل ذکر است به‎ترتیب تعداد صفر، 3، 5 و 8 نونهال خشکیده ≤ 5 سانتی‎متر، در طول 5 سال، درتیمارهای شاهد، 10، 20 و 30 درصد شاخه‎زنی مشاهده شد. در بررسی اثر شاخه‎زنی بر رویش درختان اطراف درخت نمونه، اثر معنی‎داری ‎مشاهده نشد. نتیجه‎گیری: درمجموع، نتایج پژوهش پیش‌رو نشان داد درختان حرا، بسیار حساس به دخالت انسانی و شاخه‎زنی بوده و به‎شدت واکنش نشان می‎دهند. این واکنش به‎صورت کاهش ویژگی‎های رویشی و تولید نهال در اطراف درختان شاخه‎زنی‎شده، در عرصه رویشگاه نمایان شد.

the effect of different cutting intensities of mangrove grey trees (avicennia marina (forssk.) vierh.) on the reproduction and the growth of stand

background and objectives: mangroves is one of the most important and effective coverages of wetland ecosystem, which is evergreen and resistant to salinity and grows in the coastal areas of tropical and subtropical regions. they can adapt to the conditions such as high salinity, wind, anaerobic soil environment and high tides. despite providing many environmental services, these forests are valunerable to human activities and climate changes and are exposed to threat in tropical and subtropical regions. in recent centuries, the destruction of mangrove habitats as a result of coastal development, pollution, aquaculture, logging and fuel supply has been more intensively and has led to a drastic reduction in the area of the mangrove ecosystem. one of the most important human threats in the mangrove forests of hormozgan province is the cutting of mangroves by local population in order to raise livestock. the percentage of cutting importance is much higher in this province than other threats, so the purpose of this study is to investigate the effect of different cutting intensities on the regeneration and growth characteristics of the forest stand.materials and methods: the study location was an area with a length of 180m along the boundaries of the mangrove forests, which were frequently exposed to the highest and lowest tideal levels. the study was carried out in a completely randomized design with 4 treatments and 10 replications in plots 40m long and 25m wide. in each plot along its diameter, 10 mangrove trees with a crown diameter > 2m were selected and cutting treatments with percentages (zero, 10, 20 and 30%) were implemented (40 sample trees in total). it should be pointed out that the diameter at a height of 30 cm and the height of the sample trees, the reproduction status around the sample trees, the diameter and height of the surrounding trees, the sample trees before cutting and 5 years after cutting were measured and compared using a one-way analysis of variance.results: the results showed that the growth rate in height and diameter of the sample trees was the highest in the control treatment with values of 0.45 m and 2.37 cm, and significantly higher than the 20% treatment (0.23 m and 0.94 cm) and 30% treatment (0.17 m and 0.52 cm). in addition, the regeneration rate around the sample trees was significantly reduced by cutting. the regeneration rate was highest in the control treatment with 0.093 seedlings per square meter, while the lowest value (0.031 seedlings per square meter) was observed in the 30% cutting treatment. in treatments of 10, 20 and 30% cutting was observed in the control treatments with the frequency of 0, 3, 5 and 8 diebacked seedlings ≤ 5 cm, respectively, during 5 years. examining the effect of cutting on trees growth around the sample tree, no significant effect was observed.conclusion: overall, the results of this study showed that grey mangroves are very sensitive to human intervention and cutting and react strongly. this response manifested itself in the area of habitat in the form of reduced vegetative characteristics and seedling production around cut trees.