شناسایی شاخص های موثر بر تولید و مصرف نانوسلولز در ایران با استفاده از روش دلفی

سابقه و هدف: نانوسلولزها با توجه به پتانسیل بالقوه در رشد اقتصادی مورد توجه برخی کشورها قرار گرفته است. بطورکلی با دو روش بالا به پایین (نانوسلولزگیاهی) و پایین به بالا (نانوسلولز باکتری) تولید می‌شوند. این ماده‌ ارزشمند کاربرد فراوانی در فناوری صنایع مختلف دارد. صنعت نانوسلولز در ایران با توجه به این که در مرحله‌ تحقیق و توسعه قرار دارد هنوز بازار و صنعت آن بخوبی شکل نگرفته و بررسی عوامل موثر بر بازار عرضه و تقاضای آن اهمیت داشته و از اهداف این پژوهش است.مواد و روش‌ها: نانوسلولز با چالش‌هایی در بخش تولید و مصرف مواجه است که با استفاده از روش دلفی معیارها و زیرمعیارهای بسیار مهم موثر در تولید و مصرف آن شناسایی گردید. 10 پرسشنامه براساس روش دلفی با طیف لیکرت طراحی شد و به خبرگانی از جمله اساتید متخصص دانشگاهی و شرکت‌های تولیدی و فناوری خصوصی و دانش بنیان در سه مرحله (یا سه راند) ارائه و ارسال شد تا وضعیت تولید و مصرف نانوسلولز و عوامل موثر بر آن‌ها با استفاده از روش دلفی بررسی و تحلیل گردد. یافته‌ها: نتایج حاصله در معیار مواد اولیه و محصول از بین 11 زیرمعیار مهم در راند اول 2 زیرمعیار (توسعه رویکرد - دسترسی به مواد اولیه داخل و خارج استان) که میانگین آنها کم تر از 3 بودند حذف گردیدند و در راند دوم و سوم 9 زیرمعیار باقی ماند. در معیار اقتصادی و بازاریابی و فروش از بین 13 زیرمعیار مهم در راند اول 4 زیرمعیار (رضایت مشتری - سیستم فروش - فرصت‌های صادراتی - هزینه حمل ونقل) با میانگین کمتر از 3 حذف گردید و در راند دوم و سوم 9 زیرمعیار باقی ماند. در معیار رقابتی و زیرساختی از بین 9 زیرمعیار مهم در راند اول 2 زیرمعیار( قدرت خرید عرضه کنندگان نانوسلولز - قدرت تخفیف عرضه کنندگان نانوسلولز) با میانگین کمتر از 3 حذف و در راند دوم و سوم 7 زیرمعیار باقی مانده و نیز در معیار فنی انسانی از بین 10 زیرمعیار مهم در راند اول 3 زیرمعیار (وجود مراکز آموزشی، دانشگاهی و فنی‌حرفه‌ای - تسهیلات زندگی و رفاهی نیروی انسانی - مدیریت منابع انسانی) با میانگین کمتر از 3 حذف و در راند دوم و سوم 7 زیرمعیار باقی ماندند. پایایی آلفای کرونباخ راند اول 0.825 و راند دوم 0.815 و راند سوم 0.845 بوده است.نتیجه‌گیری: شاخص‌های موثر بر تولید و مصرف نانوسلولز در سه مرحله پرسشنامه پرشده توسط خبرگان طی تجزیه و تحلیل معنادار بوده‌ و همچنین در این پژوهش ضریب هماهنگی کندال در راند دوم و سوم 0.57 می‌باشد و حاکی از موثر بودن این عوامل بر تولید و مصرف نانوسلولز در ایران می‌باشد و در فرایند تولید و بازاریابی و عرضه فراورده‌های نانوسلولزی این عوامل مهم و موثر بایستی مدنظر قرار گیرند.

identification of indicators effecting the production and consumption of nanocellulose in iran using delphi method

background and objectives: nanocelluloses have attracted the attention of some countries due to their potential in economic growth. in general, there are produced in two ways: top-down (vegetable nanocellulose) and bottom-up strategy (bacterial nanocellulose). this valuable material is widely used in the technology of various industries. considering that the nanocellulose industry is juvenal in iran, its market and industry is not yet well formed, and studying the factors affecting its supply and demand market is important and is the objective of the current study. materials and methods: nanocellulose is facing challenges and therefore it is necessary to identify the important criteria and subcriteria affecting its production and consumption sector. to do so, 10 questionnaires were designed, based on the delphi survey with 6-likert scale, and were sent in three stages to experts including: university professors, private companies and production & technology knowledge startups to determine the status of nanocellulose production and consumption. results: the results obtained showed that in the “raw materials and product” criterion, 11 subcriteria in the first stage, 2 subcriteria of “development of approach” and “access to raw materials inside and outside the province” whose average was < 3 were eliminated in the second stage, 9 subcriteria were remained. in the “economic and sales marketing” criterion among the 13 subcriteria in the first stage, 4 subcriteria “customer satisfaction”, “sales system”, “export opportunities” and “transportation costs” were eliminated with an average of < 3 and 9 subcriteria retained in the second and third stages. in the “competitive and infrastructure” criteria, among the 9 subcriteria, 2 subcriteria “purchasing power of nanocellulose suppliers” and “discount power of nanocellulose suppliers” were removed with an average of < 3 and 7 subcriteria remained in the second and third stages. in the “human technical” criteria, among the 10 subcriteria in the first stage, 3 subcriteria “existence of educational”, “academic-professional pillars” and “living and welfare facilities” were removed with an average of < 3 in the second round and 7 subcriteria were remained. the cronbach's alpha reliability of the first stage was 0.825, 0.815 in the second round and 0.845 in the third round. conclusion: the indicators effecting the production and consumption of nanocellulose sector were significant in the three stages of the questionnaires completed by experts, while kendall's correlation coefficients was 0.57 in the second and third stage. this indicates the effectiveness of the factors affecting the production and consumption of nanocellulose and should be considered in the process of production, marketing and supply of nanocellulose products in iran.